زندگی نامه آندره ماری آمپر
زندگی نامه آندره ماری آمپر
مقدمه:
ریاضیدان و فیزیکدان فرانسوی، آندره ماری آمپر، برای پایه‌ریزی اساس الکترودینامیک (که با نام الکترومغناطیس هم شناخته می‌شود ) به شهرت رسید. او اولین فردی بود که نشان داد زمانی که دو سیم موازی توسط الکتریسیته شارژ شوند دامنه‌ی مغناطیسی تولید می‌شود. همچنین آمپر برای اختراع عقربه نیز شناخته می شود که بخشی مهم از گالوانومتر کنونی است.
تحصیلات و کار:
آندره ماری در 20 ژانویه 1775 در شهر لیون فرانسه متولد شد. او در یک ملک خانوادگی در نزدیکی لیون رشد کرد. پدرش، ژان ژاک آمپر یک تاجر ثروتمند و یک مامور محلی عالی‌رتبه دولت بود. آمپر جوان بیشتر زمان خود را در کتابخانه‌ی خانواده‌اش صرف مطالعه می‌کرد و علاقه‌ی زیادی به تاریخ، جغرافیا، ادبیات، فلسفه و علوم طبیعی پیدا کرد. پدرش به او درس‌های لاتین یاد می داد و او را تشویق می کرد که علاقه‌اش در ریاضیات را دنبال کند.
تحصیل حساب دیفرانسیل و انتگرال:
او در لیون نزد یک راهب در زمینه‌ی حساب دیفرانسیل و انتگرال چندین درس آموخت و پس از آن شروع به مطالعه‌ی کارهای اویلر و برنولی کرد. او یک کپی از مکانیک تحلیلی لاگرانژ چاپ 1788 را هم به دست آورد و آن را با جدیت زیاد مطالعه کرد.
ازدواج:
آمپر در سال 1796 جولی کارون را ملاقات کرد و در 1799 باهم ازدواج کردند.
کارهای آموزشی:
آمپر از سال 1797 تا 1802 به عنوان یک معلم ریاضیات کسب درآمد داشت و بعدها به عنوان استاد فیزیک و شیمی در مدرسه‌ی بورگ اکول سنترال استخدام شد. در سال 1809 به عنوان استاد ریاضی در مدرسه‌ی پلی تکنیک منصوب شد و تا سال 1828 در همان منصب بود. همچنین در دانشگاه فرانسه در سال 1826 به کرسی استادی رسید و تا زمان مرگ این پست را داشت.
آثار:
اولین فعالیت مهم علمی آمپر تالیف مقاله‌ای درباره سرگرمی‌های ریاضی بود. انتشار همین مقاله ریاضیدانان فرانسوی از جمله دلامبر و لیلاند را متوجه نبوغ آندره ماری آمپر کرد تا آنکه به سال ۱۸۰۹ به سمت استادی ریاضیات و مکانیک در کالج پلی تکنیک پاریس مشغول شد. تالیف کتاب‌های علمی در زمینه‌های ریاضی، شیمی، فیزیک و جانور شناسی سبب شد که او را به عنوان استاد دانشکده علوم و هنر‌ها انتخاب کنند. آمپر اثر متقابل دو هادی موازی حامل جریان الکتریکی را برای اولین بار کشف کرد.
او نشان داد که وقتی از دو هادی جریان الکتریکی هم جهت عبور کند آن دو هادی یکدیگر را جذب می‌کنند و اگر جهت جریان الکتریکی در دو هادی متفاوت باشد، دو هادی یکدیگر را دفع می‌کنند. علاوه بر این آمپر تئوری خاصیت آهنربایی را بیان کرد. بنا براین تئوری خاصیت آهنربایی مربوط به بار الکتریکی جسم مغناطیسی است. این تئوری امروز پذیرفته شده است و خاصیت مغناطیسی هر ماده را مربوط به حرکت الکترون‌ها در اتم سازنده آن ماده می‌دانند. آخرین فعالیت علمی آمپر تالیف کتابی درباره تئوری نمودهای الکترودینامیک است.
دیدگاه‌ها :
بر طبق نظر آمپر دو سطح شناخت جهان خارجی وجود دارد، نمودها که مستقیماً از راه جوابی به ما عرضه می‌شوند و بودها که علل عینی نمودها به شمار می‌روند. ما می‌توانیم روابط میان نمودها و بودها را نیز بشناسیم و این روابط درست به اندازه بودها واقعیت دارند. شور فکری مداوم زندگی آمپر از سال ۱۸۰۱ تا زمان مرگش دستگاه فلسفی بود، اما این سال‌ها به پژوهشهای علمی فوق‌العاده مبتکرانه نیز اختصاص داشتند.
مرگ:
آمپر در پانزدهم ژوئن ۱۸۳۶ در مدرسه شبانه روزی مارس با زندگی خداحافظی کرد و ۴۵ سال پس از درگذشت این دانشمند یعنی در سال ۱۸۸۱ کنگره بین المللی فیزیکدان‌ها واحد شدت جریان رابه افتخار او آمپر نامید تا نام او همواره ورد تمام زبان‌ها گردید.