فلات
فلات چیست ؟ فلات به سرزمین های بلند و وسیع گفته می شود که از اطراف به سرزمین های کم ارتفاع و پست منتهی می شوند. فلات در اصل یک لغت عربی بوده و از جمع فَلوات گرفته شده است.
فلات قاره: قسمتی از کف اقیانوس که متصل به خشکی ساحلی می‌باشد و محل ته نشست‌هایی است که اصل آن‌ها از خشکی بوده و با رودخانه‌ها به دریا ریخته است.
در تعریف دیگر می توان گفت فلات یا نَجد در زمین‌شناسی و دانش‌های زمین به جایی کوهستانی می‌گویند که همواره دارای زمینی تخت و پهن باشد.
فلات آتشفشانی فلاتیست که از تکاپوی آتشفشانی ساخته‌شده‌باشد. گسترده‌ترین و بلندترین فلات جهان فلات تبت نام دارد که «بام دنیا» خوانده می‌شود، این فلات از برخورد صفحات زمین‌ساختی هندو-استرالیایی و اوراسیایی ساخته شده‌است.
فلات ایران: دارای مساحتی حدود ۲۶۰۰۰۰۰ کیلومترمربع می باشد که امروزه علاوه بر ایران کنونی، شامل کشورهای دیگری از جمله ارمنستان، آذربایجان، ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، افغانستان و بخش‌هایی از قرقیزستان، پاکستان و چین می‌شود. کشور ایران با مساحت ۱۶۴۸۰۰۰ کیلومترمربع، تقریباً به وسعت نیمی از فلات ایران است .
این فلات علاوه بر ایران کنونی شامل قسمت‌هایی دیگر مانند افغانستان در مشرق و بلوچستان در جنوب‌شرقی و قسمتی از (فرارود(ماوراءالنهر در شمال شرقی و قفقاز در شمال غربی می‌باشد. فلات ایران از رشته‌کوه‌های زاگرس در شمال‌غربی تا رشته جبال سلیمان در مشرق امتداد دارد و از شمال به قفقاز و دریای خزر و تمام امتداد آمودریا تا سرچشمه آن رودخانه و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود می‌شود و به این ترتیب بین دره‌های حاصلخیز فرات و دجله از یک طرف و از سوی دیگر رودخانه سند فلات مرتفعی به شکل مثلث وجود دارد که از اطراف توسط کوه‌ها و ارتفاعات بزرگ محاصره شده‌است. این کوه‌ها عبارت است از رشته‌کوه البرز که از آرارات در شمال‌غربی فلات جدا و پس از طی امتداد جنوب دریای خزر به کوه بابا یکی از شاخه‌های هندوکش منتهی می‌شود و دنباله آن به کوه هیمالیا می‌پیوندد و در مغرب کوه‌های کردستان یا زاگرس که به خط مورب متوجه مشرق فلات می‌گردد و رشته‌های مختلف آن با کرانه‌های خلیج فارس و دریای عمان موازی است، در طرف مشرق این فلات سه رشته‌کوه از شمال به طرف جنوب به موازات کوه‌های سلیمان قرار دارد.
این فلات در آسیای جنوبی، آسیای جنوب غربی و قفقاز گسترده شده‌است و از سرزمین‌های کم‌ارتفاع مجاور خود قابل تمایز است. این منطقه، زیستگاه اقوام ایرانی و محدوده اصلی کشور ایران در دوره‌های مختلف تاریخی بوده‌است.
آب و هوای فلات ایران در شمال خشک و قاره ای تا نیمه گرمسیری (با تابستان های گرم و زمستان های نسبتاً سرد) و در جنوب گرمسیری (با تابستان های داغ و زمستان های گرم) است. شرایط خشکی بر فلات ایران حاکم است درنتیجه بارش های پراکنده سالانه دارد که از 50 تا 150 میلی متر متغیر است. فقط دامنه های شمالی البرز (تا 2،000 میلی متر) و کناره های جنوب غربی و گستره شمالی رشته کوه سلیمان (تا 1،000 میلی متر) بارندگی کافی دریافت می کنند.
فلات تَبَّت: فلاتی گستره و بلند در آسیای شرقی است که بیش‌تر جاهای خودگردان تبت و استان چینگهای در جمهوری مردمی چین و لدخ در کشمیر را دربر می‌گیرد. فلات تبت پهنه‌ای در حدود ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتر را فراگرفته‌است و میانگین بلندی آن برابر ۴۵۰۰ متر می‌باشد. به آن سقف جهان می‌گویند، چرا که بلندترین و گسترده‌ترین فلات در جهان است که پهنه‌ای برابر ۲/۵ میلیون کیلومتر مربع دارد.
فلات تبت را رشته‌کوه‌های بلندی فراگرفته‌است. از شمال غربی به رشته‌کوه‌های کولون محدود می‌شود و از شمال با رشته‌کوه‌های کیلیان که فلات را از بیابان گوبی جدا می‌سازد. در نزدیکی جنوب، فلات با دره رود یارلونگ سانگپو که در بستر رشته‌کوه هیمالیا جریان دارد و با صفحه گسترده جلگه سند و گنگ برش خورده‌است. در شرق و جنوبی‌ترین جا، فلات به گلوگاه جنگلی در سیچوآن غربی و جنوب غربی چینگهای، میرسد و در غرب نیز پیچش رشته‌کوه‌های ناهموار قره‌قروم در شمال کشمیر را در بر می‌گیرد.
آب وهوای قاره‌ای، خشک و طاقت فرسای تبت،وزش بادهای شدید، رطوبت کم، شرایط جوی رقیق و نوسان زیاد درجه حرارت روزهای تابستان ازخصوصیات این سرزمین است. فلات تبت از سمت شمال در معرض هوای سرد و غیرقابل مهار قطبی قرار دارد. این در حالی است که توده های هوای گرم و استوایی جنوبی از سد هیمالیا رد شده و به آسیای مرکزی میرسد. گرمای شدید در طول ماه‌های تابستان و یخ زدگی در زمستان موجب اختلاف آشکار آب وهوای این منطقه در طول تغییر فصول می باشد
جو این سرزمین حدود 9 ماه از سال شدیداً خشک است و میانگین بارش برف در طول سال به دلیل تأثیر کوه بارش تنها 18 اینچ (حدود 46 سانتی متر) است. مسیرهای غربی سالانه مقداری برف تازه به خود می‌بینند اما در تمام طول سال باز و قابل تردد هستند. دمای پایین در سراسر مناطق غربی امری متداول است. در این مناطق پوشش گیاهی شامل سبزی هایی کوتاه‌تر از بوته‌های کوتاه یافت می‌شوند و باد بدون کنترل در سراسر پهنه‌ی وسیع دشت‌های خشک می‌وزد. باد موسمی هند تأثیراتی بر شرق تبت دارد. شمال تبت در تابستان در معرض دمای بالا و در زمستان در معرض سرمای شدید قرار دارد.