شهرستان هریس
شهرستان هریس
سابقه تاریخی
هريس يكی از قديمی ترين مناطق آذربايجان شرقی است. در وقف نامه ربع رشيدی نام بسياری ازآبادی های آذربايجان آمده است و نشان می دهد كه پاره ای از آنها نظير هريس در قرن‌های هفتم و هشتم هجری قصبه‌هايی آباد و بزرگ بوده اند. چند بنای تاريخی مهم از دوره فرمانروايی ايلخانان و جانشينان آنان در اين بخش به جای مانده است كه عبارتند از: بقعه شيخ اسحاق (در روستای خانقاه خانمرود)، گورستان مينق، گورستان هيق، گورستان گوور، مسجد سنگی جمال‌‌آباد، و مسجد اسنق (مربوط به قرن هشتم هجری). هريس يكی از قديمی‌ترين مراكز صنعت فرش در آذربايجان و ايران است و فرش‌های «مرز بلند» آن شهرت جهانی دارند.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان هریس با وسعت 2345 كیلومتر مربع (5.1 درصد مساحت استان) در 60 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان‌های ورزقان و اهر، از سمت شرق با استان اردبیل، از سمت غرب با شهرستان تبریز و از سمت جنوب با شهرستان‌های تبریز، بستان‌آباد و سراب هم مرز است.
تقسیمات کشوری
طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان هریس دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های بدوستان شرقی، خانمرود و باروق) و خواجه (شامل دهستان‌های مواضع‌خان شرقی، مواضع‌خان شمالی و بدوستان غربی)، 5 نقطه شهری به نام‌های هریس، زرنق، بخشایش، کلوانق و خواجه و 104 آبادی می‌باشد.
اقلیم و آب و هوا
حدود 70 درصد از وسعت اين شهرستان را اراضي جلگه‌اي و 30 درصد آن را مناطق كوهستاني تشكيل مي دهند. شهرستان هريس به طور كلي داراي زمستان‌هاي سرد و يخبندان و تابستان‌هاي ملايم مي‌باشد. متوسط درجه حرارت حداقل 25- در زمستان و حداكثر 35 درجه در تابستان است. شهرستان هريس به لحاظ قرار گرفتن در دامنه كوه هاي بزغوش، سابلاغ داغ، آق داغ و قوشاداغ و با داشتن حدود 70% خاك جلگه اي از مناطق مستعد كشاورزي مي باشد. منابع تامين آب هاي منطقه عمدتاً از باران‌هاي بهاره و پاييزه و ذوب برف‌هاي زمستاني و قسمتي نيز از جاري شدن آب چشمه‌هاي طبيعي است.
وضعیت اقتصادی
اقتصاد منطقه بيشتر به كشاورزي (زراعت، باغداري، صيفي‌كاري) و دامداري و صنايع دستي متكي بوده و موارد متفرقه در درجات بعدي قرار دارند. این شهرستان با توجه به دارا بودن مراتع نسبتاً غنی و تنوع گیاهی موجود در آنها از جمله گیاهان دارویی، وجود اراضی، باغات و دشت‌های وسیع با قابلیت حاصلخیزی، تولیدات متنوع زراعی و دامی، پتانسیل مناسب جهت آبزی‌پروری و زنبورداری به دلیل مراتع شهرستان، اولویت سرمایه‌گذاری آن را در بخش كشاورزی و گردشگری و با توجه به برخورداری از صنعت فرش دستباف و داشتن شهرت جهانی در آن، می‌توان برای ثبت بین‌المللی برند آن برنامه‌ریزی نمود.
نقاط تاریخی و دیدنی
چشمه‌های هریس (شامل چشمه آب معدنی، آبشار شیرلان و طبیعت بکر آن، آبشار اسماعیل‌کندی، آبشار بلند و زیبای دربند گوراوان، کوه ساپلاغ، چشمه سوقالخان و ...)، شیران و مینق (از روستاهای قديمي استان)، بقعه شیخ‌اسحاق (واقع در گورستان قديمي روستاي خانقاه)
بقعه شیخ اسحاق: در ساحل جنوبی رودخانه کوچک روستای خانقاه محال خانمرود بقعه آجری بزرگی قرار گرفته که به بقعة شیخ اسحاق معروف است. در مورد شیخ اسحاق و صاحبان دیگر قبرهای این بقعه اطلاعات مستندی در دسترس نیست.
گورستان هیق: هیق نام روستایی است از توابع خانمرود هریس که در 3 کیلومتری قریه خانقاه قرار دارد. این روستا دو گـورستـان قدیـمی دارد. یـکی اسلامی که بـر روی قبـرهای آن مـعمولاً صندوقها ، قوچ‌ها و الواح سنگی دیده می‌شود. دیگری گورستان بسیار کهنی است که قبرهای آن پراکنده و مخروبه است. این گورستان قدیمی بین عوام گوور قبرسی (گورستان گبرها) معروف است