ابر چیست؟
وقتی هوای گرم بالا می رود، خنک می شود. بخار آب موجود در هوا متراکم شده، و قطرات کوچک آب را تشکیل می دهد. این قطرات آن قدر کوچک هستند، که به زمین نمی افتند، بلکه در هوا معلّق می مانند.
در ارتفاعات بالا قطرات آب بیشتر سرد شده، و بلورهای کوچک یخ تشکیل می دهند. یک ابر توده ای از قطرات کوچک آب و یا مجموعه ای از بلورهای کوچک یخ است.
آب یا یخ موجود در ابر فقط قسمت کوچکی از آن را تشکیل می دهند، و چون ذرّات آب و یخ نور را به خوبی منعکس می کنند، توده ی ابر به صورت شیئی ماورائی به نظر می رسد.
تشکیل ابر ناشی از آن است، که هرگاه توده ای از هوای گرم مرطوب به حد کافی خنک شود، مقداری از بخار آب موجود در آن به حالت مایع در می آید. پس عمده ترین تولید ابر خنک شدن هوا به علت حرکت صعودی آن است، ولی برخی ابرها از اختلاط هوای گرم و سرد تولید می شود.
حرکت صعودی هوا، یعنی بالا رفتن ان، ممکن است ناشی از باد یا گرم شدن محلّی توده ای از هوا باشد.
در هر حال اگر هوا بالا رود، خنک می شود« مثلا اگر توده ای از هوا یک کیلومتر بالا رود، در حدود 10 درجه ی سانتی گراد خنک می شود»، و مقداری از بخار آب موجود در آن به حالت مایع درمی آید. همچنین اگر باد توده ای از هوای گرم مرطوب را به طرف توده ای هوا سرد براند، در برخورد آنها هوای گرم خنک می شود، و در شرایط مساعد ابر تولید می گردد.
برخی ابرها شبیه پنبه ی پفکی هستند. به این ابرها « کومولوس » می گویند. بعضی ابرها شبیه ورقه های نازکی هستند. به این ابرها « استراتوس » می گویند، که به معنی ورقه های نازک است. ابرهای «سیروس» در ارتفاعات بالاتر ایجاد می شوند. ابرهای رعد و برقی، یا ابرهایی که بارندگی سنگین ایجاد می کنند، خاکستری تیره رنگ به نظر می رسند. این ابرها انباشته از رطوبت هستند، که باعث می شود، قطرات باران به سمت زمین سرازیر شوند.
ابرهای سفید سبک هستند، و اشعه ی آفتاب می تواند از خلال ابرها عبور کرده، و آنها را سفید جلوه دهد. ولی گاهی ابرهای غلیظ و سنگینی آسمان را می پوشانند، و نور آفتاب نمی تواند به سهولت از آنها عبور کند، و به این جهت خاکستری دیده می شوند.
بد نیست بدانیم، که قطره قطرات تشکیل دهنده ی ابر از یک هزارم میلیمتر تا دوازده صدم میلیمتر تغییر می کند. آب یا یخ موجود در ابر فقط قسمت کوچکی از فضائی را که به صورت ابر دیده می شود، اشغال می کند. و چون قطرات آب و یخ نور را به خوبی منعکس می سازند، توده ی ابر به صورت شیئی ماورائی به نظر می رسد. اولین طبقه بندی اساسی ابرها را « لوک هاروارد» هواشناس معروف انگلیسی است، و طبقه بندی او اساس نامگذاری بعدی بوده است.