علم و تفکر

آتشفشان

آتشفشان یک ساختمان زمین شناسی است که به وسیله آن مواد آتشفشانی (به صورت مذاب ، گاز ، قطعات جامد یاهرسه)از درون زمین به سطح آن راه می یابند.

زمین از چندین لایه تشکیل شده‌ است که در این میان سه لایه اصلی وجود دارد: هسته، گوشته و پوسته خارجی.

ما بر روی پوسته سخت خارجی زندگی می‌کنیم. این پوسته در زیر اقیانوس‌های 5 تا 10 کیلومتر و در زیر خشکی‌ها بین 32 تا 70 کیلومتر ضخامت دارد. این ضخامت شاید زیاد به نظر برسد ولی در مقایسه با شعاع کره زمین و ضخامت لایه‌های دیگر ناچیز است. دقیقاً در زیر پوسته، گوشته قرار دارد که ضخیم‌ترین لایه کره زمین است. گوشته شدیداً داغ است ولی به علت فشار زیادی که به آن وارد می‌شود، به طور جامد می‌ماند.

این گوشته‌ها در شرایط خاصی، مخصوصاً عدم وجود فشار به موادی مایع یا همان ماگما تبدیل می‌شود و به پوسته راه می‌یابد. انباشتگی این مواد در محل خروج، برجستگی هایی به نام کوه آتشفشان ایجاد می نماید.

فعالیت‌های آتشفشان‌ها تأثیراتی در کره زمین دارد که ما قادر به دیدن آن‌ها نیستیم و تنها نتایج آن‌ها را مشاهده می‌کنیم.

آتشفشان یکی از پدیده های طبیعی و دائمی زمین شناسی است که در طول تاریخ زمین شناسی نسبتا بدون تغییر باقی مانده و در ایجاد، تحول و تکامل پوسته و گوشته زمین نقش اساسی داشته و دارد.

آتشفشانها پدیده های جهانی هستند و در سایر کرات منظومه شمسی به ویژه سیارات مشابه زمین یک پدیده عادی محسوب می شود و آتشفشان بی شک در کیهان نیز رخ می دهد.

 

آتش‌فشان‌های سطح زمین اشکال مختلفی دارند. شکل یک آتش‌فشان به شکل سه بخش اصلی آن بستگی دارد: 

    ۱ - دهانه: که نوک آتشفشان است.

۲ - اتاقک مواد مذاب و داغ آتش فشان: محلی که مواد مذاب قبل از فوران آن جا جمع می‌شود.

۳ - مجرای مرکزی: محل اتصال اتاقک به دهان آتشفشان است.