علم و تفکر

سیاره

منظومه شمسی(منظومه شمسي به خورشيد و همه اشيايي كه اطراف خورشيد حرکت مي كنند گفته مي شود. يعني اين كه منظومه شمسي ما از يك ستاره یعنی خورشيد، هشت سياره، 138 تا ماه و تعدادي ستاره دنباله دار، سيارك ها و ديگر سنگ هاي فضايي تشكيل شده.) هشت سياره دارد كه دور ستاره خورشيد می گردند. زمين كه ما بر روي آن زندگی می كنيم يكی از اين سيارات است. سیاره یکی دیگر از اجرام آسمانی* است که با حرکت در یک مدار به دور ستاره و یا بقایای ستاره ای می گردد. و يك جسم فضايي بزرگ است كه نور ستاره اي را كه دور آن مي گردد بازمي تاباند.

سیارات به دو دسته غول های گازی و زمین سان سنگی تقسیم می شوند. در منظومه شمسی  چهار سیاره سنگی  تیر، ناهید ، زمین و مریخ قرار دارند و پس از آنها چهار غول گازی مشتری، زحل، اورانوس و نپتون قرار گرفته اند. که شش تای آنها دارای قمر طبیعی می باشند. مشتری با جرم ۳۱۸ برابر جرم زمین بزرگترین و تیر با ۰٫۰۵۵ جرم زمین کوچکترین سیاره‌ها هستند.

 

هشت سیاره اصلی و به رسمیت‌شناخته‌شده منظومه خورشیدی ما به ترتیب فاصله از خورشید بدین شرحند:

تیر (عطارد)، ناهيد (زهره)، زمين، مريخ، مشتري، زحل، اورانوس و نپتون هستند (پلوتون هم يك سياره كوتوله است). پس زمين هم فقط يكي از اشيای منظومه شمسي است.

 

همه سيارات شبيه به هم نيستند. بعضي از آنها حتي جامد هم نيستند. سيارات منظومه شمسي ما به دو دسته سيارات داخلي تر و سيارات خارجي تر تقسيم شده اند.

سيارات داخلي تر: به خورشيد نزديك ترند. آنها كره هاي جامد تشكيل شده از سنگ مثل زمين هستند. عبارتند از تیر، ناهيد، زمين و مريخ. اين سيارات در 600 ميليون سال اول زندگيشان به وسيله شهاب سنگ ها بمباران شده اند. (به حفره هاي روي ماه فكر كنيد)

بشر در سال 1969 به ماه رفت تا سنگ ها و حفره هاي آن را مطالعه كند. در قرن اخير، مريخ پيماها درباره حفره هاي روي مريخ اطلاعاتي برای ما ارسال کرده اند. حتي روي زمين هم چاله هايي وجود دارد. زمين هم يك موقعي به وسيله شهاب سنگ ها بمباران شده بود و چاله هاي زيادي داشت. اما در مدت ميليون ها سال و شاید بیشتر، باد، باران، يخ و آب شكل سطح زمين را كه پر از چاله بوده تغيير داده اند. اما باز هم چاله هايي روي زمين پيدا مي شود.

 

سياره هاي خارجي تر: سيارات گازي بزرگي هستند كه حلقه دارند. اين سيارات شامل مشتري، زحل، اورانوس و نپتون هستند. پس زحل تنها سياره اي نيست كه حلقه دارد. بين سيارات داخلي تر و سيارات خارجي تر يك كمربند سيارك ها است كه در آن سيارك ها به دور خورشيد مي گردند. بعضي از سيارات ماه هايي دارند. اما بعضي ها ماه يا قمر ندارند.

 

چرا سیارات کروی شکل هستند؟ نیروی جاذبه موجود بین ذرات منفرد است و چون نیروی جاذبه متوجه به مرکز جسم است  لذا سیارات تقریبا کروی شکل هستند.

سیاره های بزرگ از تراکم گازها و غبارهای میان ستاره‌ای ایجاد می‌گردند و علت آن همان نیروی جاذبه موجود بین ذرات منفرد است