قمر، ماه
قمر چیست ؟ قمر به لحاظ محل استفاده معانی مختلفی دارد . در علم ستاره شناسی به جسمی که دور جسمی بزرگتر بگردد قمر یا ماه گفته می شود. مثلا ماه به دور زمین می چرخد، ماه قمر زمین است !
تاکنون بیشتراز 170 قمر در منظومه شمسي نام‌گذاري شده‌اند! اما زمین تنها یک قمر دارد که شب ها می بینیم؛ ماه !
قمر زمین یکی از سیاره هایی است که از قدیم الایام نقش زیادی در زندگی بشر داشته است که از جمله ی این تاثیرات می توان بر استفاده از آن برای گاه شماری و تقویم نام برد .تاثیر بر جزرو مد و ایجاد موج ها و به حرکت درآوردن کشتی ها ی بادبانی از تاثیرات دیگر ماه بر زمین است.
ماه تنها قمر سیارهٔ زمین است و با بازتاباندن نور خورشید، شب‌های زمین را کمی روشن می‌کند. و هیچگونه حیاتی در آن یافت نمی‌شود و پوشیده از سنگ است . یکی دیگر از شگفتی عجیب ماه ، به دلیل گرانش ضعیفش نداشتن جوی متراکم است. به عبارتی گازها از جو ماه فرار کرده‌اند و ماه فاقد اتمسفر است. ماه پنجمین قمر طبیعیِ بزرگ در سامانهٔ خورشیدی در میان ۱۷۳ قمر موجود در این سامانه است. قطرِ ماه حدودِ ۳٬۵۰۰ کیلومتر است. جوّ ندارد و در پهنهٔ آن دهانه‌های برخوردی درپیِ برخوردِ سنگ‌های آسمانی پدید آمده است.
قطر کرهٔ ماه یک‌چهارمِ کرهٔ زمین است و هیچ سیارهٔ دیگری در سامانهٔ خورشیدی، نسبت به اندازهٔ خود، دورگردی به این بزرگی ندارد
شکل‌گیری ماه
ماه و زمین به‌گونهٔ هم‌زمان و حدود ۴٫۵ میلیارد سال پیش شکل گرفتند
اینکه ماه دقیقاً چگونه به‌وجود آمده، هنوز معلوم نشده‌است. ممکن است همراه با زمین شکل گرفته‌باشد، یا اینکه بعدها جذب میدان جاذبه شده و در مدار زمین قرار گرفته‌است. نظریه‌ای که بیش از دیگر نظریه‌ها پذیرفته شده، این است که ماه از برخورد یک سیارک به‌اندازهٔ مریخ به زمین به‌وجود آمده‌است.
اثرات متقابل جاذبه‌های زمین و ماه بر همدیگر باعث افزایش مدت حرکت وضعیِ هر دو جسم شده‌است. برای نمونه، زمانی مدت حرکت وضعیِ زمین (طول شبانه‌روز) تنها ۱۰ ساعت بوده، اما این زمان به ۲۴ ساعت کنونی افزایش یافته‌است. اگر این روند همچنان ادامه پیدا کند، طول ماه‌ها به ۴۷ روز خواهد رسید. اما مقیاس زمانیِ این روند بسیار بلندتر از طول عمر خورشید بوده؛ بنابراین، سامانهٔ خورشیدی عمر کافی برای رسیدن به آن زمان را نخواهد داشت.
فاصله
ماه نزدیک‌ترین جِرم آسمانی به زمین است و کرهٔ ماه در حدود سی‌برابر قطر زمین از زمین فاصله دارد. به‌خاطر این نزدیکیِ نسبیِ فاصله، ماه در آسمان شب تقریباً به‌اندازهٔ خورشید دیده می‌شود، و گاه با گذر از جلوِ خورشید، باعث خورشیدگرفتگی نیز می‌شود.
چرا ماه به روی زمین سقوط نمی‌کند؟
زمین با نیروی گرانش ماه را به سوی خود می‌کشد. اگر انسان ماه را که در حقیقت بی وقفه به دور سیاره ما می‌چرخد، از گردش بازمی‌داشت، ماه فقط برای مدت کوتاهی ثابت می‌ایستاد، آنگاه با سرعتی فزاینده به سمت زمین می‌شتافت و در نهایت با آن برخورد می‌کرد. البته این عمل میسر نیست. ماه از همان زمانهای اولیه با سرعتی برابر ۳۶۵۹ کیلومتر در ساعت به دور زمین در حال گردش بوده‌است. در اثر این حرکت گردشی، یک نیروی گریز از مرکز به سمت خارج ایجاد می‌شود، که درست به اندازه نیروی گرانش زمین که به سمت داخل کشش دارد، است. این دو نیروی مخالف، اثر یکدیگر را بطور متقابل خنثی می‌کنند، به نحوی که ماه هموراه بر مدار خود باقی می‌ماند.
آیا یک قمر می‌تواند برای خود قمری داشته باشد؟
چنین چیزی در منظومه شمسی وجود ندارد، اما امکان اینکه یک قمر به دور قمر دیگری گردش کند، وجود دارد. با این حال، نیروهای گرانشی نوسانی که از جانب سیاره و قمر مادر اعمال می‌شود، در درازمدت باعث ناپایداری مدار خواهد شد. در مقیاس‌های به اندازه کافی بزرگ، قمر یک قمر می‌تواند میلیون‌ها سال دوام آورد. برخی از خرده‌سیارک‌های منظومه شمسی قمر دارند. نمونه معروف این خرده‌سیارک‌ها آیدا و قمر آن داکتایل است. همچنین در طول پنجاه سال گذشته، ماه زمین نیز به دفعات صاحب اقمار کوتاه عمری شده است که اغلب آنها ترکیبات آهنی داشتند.
مهتاب
مَهتاب نوری است که از خورشید آمده و از سطح ماه رو به کره زمین بازتابانده شده. نور تقریباً در مدت ۱٫۳ ثانیه فاصله بین زمین تا ماه را طی می‌کند.
قمر مصنوعی یا غیر طبیعی
وقتی ماهواره یا هر شی را به منظور تحقیق یا بهره برداری خاصی به گرد کره ای می فرستند می توان به آن شی قمر مصنوعی نام نهاد.