خلاصه عمایات های والفجر « از والفجر مقدماتی تا والفجر10»
والفجر مقدماتی:
تسلّط نیروهای خودی برارتفاعات حمرین در عملیات محّرم ومشاهده معابروصولی العماره،راه کار جدیدی را پدید آورد وبراین اساس عملیات والفجر طراحی گردید. ازسوی دیگر،نیروی زمینی تازه تاسیس سپاه که اولین تجربه خودرادر عملیات نیمه گسترده محرم باموفقیت پشت سر گذاشته بود.سازمان رزم جدیدی برای این عملیات گسترده آماده کرد به عبارت دیگر،عملیات والفجر میدان آزمایشی مناسبی برای تشکیلات جدید سپاه بود. ضمن آنکه برای جلوگیری ازتکرار حوادث عملیات رمضان و خنثی کردن توان زرهی عراق،منطقه رملی درغرب ارتفاعات میشداغ انتخاب شد تا امکان مانور زرهی درآن میسّر نباشد.دراین عملیات رزمندگان توانستند با شکستن خطوط پی درپی ارتش عراق،به عمق مواضع آن نفوذ،امّا براثر مقاومت شدید دشمن،در محور عملیاتی ناهماهنگی به وجود آمد ونیروهای خودی به مواضع قبلی بازگشتند.این عملیات نشان داد که دروضیعت جدید جنگ ، مقدورات، ابتکارات و عوامل جدیدی باید وارد عرصه شود تا بتوان موانع مستحکم دشمن را پشت سر گذاشت . همچنین پس از این عملیات تشکیلات جدید سپاه ارزیابی و بهینه شد هم زمانی این عملیات با ایام دهه فجر سبب شد که نام "والفجر"برای آن درنظر گرفته شود . پیش بینی میشد که این عملیات وضعیت تعیین کننده ای درسرنوشت جنگ داشته باشد. لیکن چنین نشد وبه همین دلیل ، پسوند "مقدماتی" به کلمه "والفجر" افزوده شد و "والفجر مقدماتی" نام گرفت . همچنین در آستانه این عملیات فرمانده نیروی زمینی سپاه غلام حسین افشردی (حسن باقری) و چند تن دیگر از فرمانده هان از جمله مجید بقایی ، در هنگام شناسایی منطقه به شهادت رسیدند.
والفجر1:
از هنگام برکناری ابوالحسن بنی صدر از سمت فرماندهی کل قوا وایجاد تحول در فرماندهی جنگ ایده های کارشناسان نظامی سپاه،مبنای طرح ریزی نبردهای بزرگ قرار می گرفت.این جریان که ازعملیات ثامن الائمه آغاز شد تا پایان والفجر مقدماتی ادامه داشت.اما عدم موفیقت درعملیات والفجر مقدماتی ادامه داشت اما عدم موفقیت درعملیات والفجر مقدماتی که در پی ناکامی عملیات رمضان حاصل شده بود،موقعیت سپاه رادر برنامه ریزی جنگ تضعیف کرد.درنتیجه فرماندهی عملیات والفجر1 به فرمانده نیروی زمینی ارتش سرهنگ صیاد شیرازی واگذار شد. وی که پس از ناکامی عملیات رمضان معقتد شده بود درصورت واگذاری نیروهای بسیجی به ارتش می تواند کارنامه درخشان تری از سپاه عرضه کند،درعملیات والفجر1 سازمان سپاه راتحت امر گرفت وشیوه های شناخته شده کلاسیک رابرای عملیات برگزید ازآغاز عملیات "ثامن الائمه(ع)" تا آغاز عملیات "والفجر1"همواره درخط شکستن از تاریکی شب غافل گیری هجوم به نقاط ضعف دشمن ابتکار عمل نیروهای شهادت طلب استفاده می شد ولی درعملیات "والفجر1"روش هجوم درپوشش آتش تهیه انتخاب شد;طرحی که"آتش به جای خون" نام گرفت .عملیات با اجرای انبوه آتش توپخانه شروع شد 60 هزار گلوله بر مواضع دشمن فرود آمد چیزی که تا آن زمان درطول جنگ ایران وعراق درعملیات های خودی سابقه نداشت دشمن نیز با 100 هزار گلوله توپ با آتش خود ی مقابله کرد دراین عملیات-که در دومحور ودر چند مرحله اجرا شد-خطوط پدافندی نیروها ی دشمن شکست لیکن براثر هوشیاری آن ها و عوامل دیگر الحا ق بین یگان ها صورت نگرفت و منطقه آزاد شده تثبیت نگردید.
والفجر2:
پس از عدم موفقیت عملیات والفجر مقدماتی و والفجر1
درجبهه جنوب اولین عملیات درجبهه شمالی بانام والفجر 2اجرا شد این عملیات با طراحی وفرماندهی سپاه وارتش دردو محور اجرا شد که نتیجه ان چنین بود:تصرف پادگان حاج عمران اشراف برشهر چومان مصطفی مسدود شدن یکی از معابر مهم ضد انقلاب به کردستان ایران در مرز تمرچین;متقابلا تسهیل نفوذ نیروهای نامنظم ایران به کردستان عراق وامکان تردد معارضان کرد عراقی به ایران.
والفجر3:
شهر مهران پس از آن که در1359/7/2 به آشغال ارتش عراق درآمد،تا عملیات"والفجر3"آزاد نگردید. برای آزادسازی یان شهر وارتفاعات مرزی آن،عملیات "والفجر3"با فرماندهی مشترک سپاه وارتش طراحی شد .در اجرای عملیات,نیروهای خودی از سه محور به دشمن یورش بردند و موفق شدند هدفهای مرد نظر راتصرف کنند. درمیان ،نیروهای عراقی یازده شبانه روز روی ارتفاع 343 معروف به "کله قندی"- که آزاد سازی آن درتعیین نتیجه عملیات بسیار موثر بود- مقاومت کردند تااین که محمد ابراهیم همّت فرمانده لشکر 27 محمد رسول الله(ص)با یک گردان نیرو وارد عمل شد و مقاومت دشمن رادر هم شکست.دراین عملیات با آزادسازی بخش عمده ای از ازتفاعات سرکوب منطقه،شهر ودشت مهران ونیز دو جاده مهران-دهلران تامین شد وارتباط جبهه های میانی و جنوبی از طریق این در جاده برقرار گردید.
والفجر4:
هدف از اجرای عملیات والفجر4 آزادسازی ارتفاعات قوچ سلطان درغرب مریوان ونیز اتصال ارتفاعات سورن به سو ر کوه برود با اتصال این دو ارتفاع دره نا امن شیلر که محل تردد ضد انقلاب و از معابر ورودی آنان از عراق به ایران بود تامین می شد این عملیات با فرماندهی سپاه و ارتش دردو محور بانه ومریوان انجام شد ودر نتیجه ان اغلب ارتفاعات مورد نظر در هر دو محور به تصرف درآمد لیکن براثر پاتکها ی دشمن به روی قله ها ی کانی مانگا برخی از قله های آن ارتفاع دست به دست شد ودر نهایت دراشغال دشمن باقی ماند درعین حال این عملیات با نتایجی همچون آزاد سازی بخشی از خاک ایران اسلامی.
والفجر8:
پس ازعملیات بدر درسطوح عالی جنگ پذیرفته شد که سپاه وارتش ضمن پشتیبانی از یکدیگر هرکدام مستقلا َ طرح ریزی عملیات کنند واجرا نمایند همچنین مدتی پس از این تصمیم امام خمینی سپاه راموظف کرد تا همچون ارتش ازقوای سه گانه زمینی هوایی و دریایی برخوردار باشد البته سپاه هم زمان با عملیات خیبر تشکیل یگان دریایی داده بود،لیکن نیروی دریایی مسئله جدیدی بود عملیات والفجر 8 اولین نبرد سپاه بعد از دریافت حکم تشکیل سه نیرو بود دراین عملیات هر نیروی سپاه به کا رگرفته شدند هرچند که نیروی هوایی آن از پدافند هوایی و موشکی فراتر نرفته بود بدین ترتیب این عملیات باطراحی وفرماندهی سپاه پاسداران اجرا شد وبه منظور پشتبانی ازاین عملیات یک تک فریب درهور و دوتک پشتبانی درشلمچه وام الرصاص نیز انجام شد تک فریب راسپاه درهور اجرا کرد این تک عملیاتی بود مهندسی که سبب غافل گیری بزرگ دشمن شد و به نیروی خودی امکان قبل از هوشیار شدن دشمن موقعیت خودرا در منطقه فاو مستحکم سازد عملیات شلمچه به فرماندهی ارتش اجرا شد واگر چه به شکستن خط دشمن نینجامد و بیش از 48 ساعت ادامه نیافت ولی دردو روز اول عملیات نقش پشتبانی رابرای منطقه فاو داشت همچنین تک پشتبانی سپاه درجزیره ام الرصاص که به شکستن خط دشمن و آزاد ی این جزیره انجامید تاثیر مهمی در پشتبانی "والفجر8"داشت هرچند دراین عملیات نیز پس از 48 ساعت براثر فشار دشمن منطقه تصرف شده تخلیه گردید.تک اصلی درفاو درحالی که دشمن غافل بود با عبور نیروهای غواص از رودخانه عریض اروند اغاز شد ودر زمانی کوتاه با گسترش سرپل گرفته شده راسالبیشه کارخانه نمک سایت های موشکی وشهرفاو آزادشد و نیروهای خودی آماده مقابله با پاتک های دشمن شدند از سوی دیگر دشمن که درآغاز عملیات بایگانهای موجود خود در منطقه به مقابله با رزمندگان برخاسته بود پس از فروریختن مواضعش به سرعت یگانهای گارد را وارد نبرد کرد تا ایجاد تاخیر فرصت لازم رابرای ورود یگانهای احتیاط ارتش عراق فراهم آورند امّا یگانهای گارد نه تنها نتوانسنتد در تثبیت مواضع ازاد شده تاخیر ایجاد کنند بلکه سازمان شان نیز متلاشی کردند و ناگزیر به عقب گریختند ورود یگان های احتیاط ارتش به میدان نبرد موثرنبود و75 روز پاتکهای آنها فقط برآمار تلفات و خسارت های دشمن افزود چندان که سرفرماندهی ارتش عراق به یقین رسید که تلاش برای باز پس گیری فاو به جایی نمی رسدو به جز انهدام یگانهایش نتیجه ای ندارد لذا پاتکها رامتوقف کرد بدین ترتیب سواحل عراق درکنار سواحل خلیج فارس وهم مرز باکویت درتصرف رزمندگان ایران باقی ماند.
والفجر9:
اولین عملیات از سلسله نبردها ی مربوط به استراتژی تعقیب دشمن در جبهه شمالی در منطقه چوارتا با طراحی وفرماندهی سپاه پاسداران درسه محور اجرا شد ونیروهای خودی توانستند دردو مرحله به اهداف مورد نظر همچون ارتفاعات کوخ نم نم ناصر ماماخلان موبرا پلنگه سور وقله کاژال پیر (کچل)-که ازبلندترین قلل منطقه است- دست یابند.چند روز پس از پایان عملیات وتحویل خط به نیروهای پدافندی درحالی که مناطق متصرفه هنوز به طور کامل تثبیت نشده بود نیروهای عراقی درحملاتی توانستند کلیه نقاط تصرف شده راباز پس گیرند نکته حائز اهمیت هم زمانی این عملیات "واالفجر8"بود یعنی درحالی که توان اصلی سپاه درمنطقه فاو درگیر بود یگانهای تازه تاسیس سپاه عملیات"والفجر9"راانجام دادند وتوانستند درتهاجم خود کاملا موفق باشند وچنانچه نیروهای پدافندی جا یگزین آنها قادر به حفظ منطقه سلیمانیه به موقعیت ممتازی دست می یافتند به این ترتیب این عملیات نشان داد که در صورت گشودن دوجبهه هم زمان علیه ارتش عراق توان دشمن تجزیه می شود وقادر نخواهد بود دردو جبهه مجزا وبه طور هم زمان به مقابله برخیزد.
والفجر10:
استراتژی تعقیب متجاوز درجبهه شمالی براین اساس طراحی شده بود که با پیش روی در شمال سلیمانیه درمنطقه عمومی ماووت -هدفهای پیش بینی شده تحقق یابد لیکن بروز مشکلاتی درآن منطقه که عمدتا ناشی از موانع طبیعی بود طراحان نظامی رابه این نتیجه رساند که محور حلبچه راجایگزین محور ماووت سازند با توجه به این نکته که تصرف حلبچه هدف مستقلی بود ضمن آن که گامی به سوی مرکز استان نیز محسوب می شد براین اساس عملیات حلبچه با طراحی و فرماندهی سپاه پاسداران درسه محور ودرچهار مرحله اجرا شد ابتدا باتلاش طاقت فرسای مهندسی ارتفاعات صعب مناسب عبور شد وسپس عملیات آغاز گردید دراین عملیات رزمندگان موفق شدند با استفاده از غفلت دشمن ارتفاعات مرزی را پشت سر گذارند وشهر نوسود ایران وشهرهای بیاره طویله دوجیله خرمال وحلبچه راازاد سازند به این ترتیب مقدمات تصرف سد دربندیخان ونیز انسداد جاده مهم سلیمانیه فراهم آمد پیش بینی می شد که تصرف این منطقه وسیع نیروها ی احتیاط دور ارتش عراق رااز جنوب راهی شمال کند ودراین زمین شلمچه وفاو آسیب فراوانی به ارتش عراق وارد اید لیکن سرفرماندهی ارتش عراق حاضر نشد برای باز پس گیری منطقه حلبچه یگان هایی راکه در جنوب آماده نگه داشته بود وارد علمیات کند بلکه برای مقابله با رزمندگان به سلاح های کشتار جمعی متوسل شد وصرفا یگان های ونیروهای منطقه ای خودرا وارد نبرد کرد که آنها نیز کاری از پیش نبردند به عبارت دیگر واکنش عراق درحلبچه بیش از آنکه به قوای زمینی این کشور متکی باشد به نیروی هوایی اتکا داشت.عراق با اطمینان از حمایت های جهانی روش دیگری را برای مقابله با ایران برگزید;کشتاری وحشتتناک که در نهایت شگفتی به هیچ وجه حس همدردی وعواطف انسانی مجامع ومحافل سیاسی وتبلیغاتی جهان را برنینگیخت!درنیم روز 26/12/1366در حالی که انبوه مردم حلبچه خانه وکاشانه خودرا به قصد ایران,ترک می کردند.به دستور حکومت عراق،نیرویی هوایی این کشور مردم منطقه وخصوصا روستای "انب"را هدف بمباران شیمیایی قرار داد که براثر ان،حدود 5000 تن کرد عراقی به شهادت رسیدند.