ناهمواری چیست و چگونه تغییر می کنند ؟
تغییر شکل ناهمواریها :الف – کوهستان ها :
در نواحی کوهستان ها ، عواملی چون یخچال ها، باد ، باران، آب های جاری و تغییرات دما چهره ی کوهستان را تغییر می دهند. مواد حاصل از تخریب کوهستان ها ، به شکل تخته سنگ ها، قطعه سنگ ها، قطعه سنگ ها، پاره سنگ ها، دانه های شن و ماسه به حرکت در می آیند. این مواد به وسیله آب ، باد یا فروریختن از بالا به پایین دامنه ها منتقل می شوند و در نقاط دیگری برجای می مانند.
ب : سواحل : در نواحی ساحلی . ناهمواریها با سرعت بیشتری تغییر شکل می دهند. در بسیاری از این نواحی، میزان بارندگی بیشتر از نواحی دور از دریاست. باران و آب های ناشی از آن شکل ناهمواریهای ساحلی را تغییر می دهد.
هم چنین امواج دریا به ساحل برخورد کرده و ناهمواریهای ساحلی را تخریب می کنند و مواد آن را با خود به دریا می برند. باد نیز در ساحل ، ماسه ها را جا به جا می کند و شکل ناهمواریهای ساحلی را تغییر می دهد.
در نواحی ساحلی ، طوفان های دریایی بسیار شدید رخ می دهد که ممکن است طی چند ساعت ، ناهمواریها را فرسوده کند و چهره جدیدی به ساحل بدهد.
پ – در بیابان ها :
در بیابان ها ، تفاوت دما سبب وزش بادهای نسبتاً شدید می شود. این بادها، شن و ماسه های بیابان را جابه جا می کنند و آن ها را به صخره ها و سنگ ها می کوبند و هم چون سمباده ، سنگ ها و صخره ها را صیقل می دهند. باد ماسه های بیابان را به شکل انواع تپه های ماسه ای در جایی انباشته می کند و پیوسته با وزش خود، شکل تازه ای به آنها می دهد. هم چنین تفاوت دمای شب و روز در نواحی بیابانی زیاد است. در بیابان ها، در طول شب به علت کمبود ابر در آسمان گرمای زمین به سرعت به آسمان منتقل شده و هوا سرد می شود اما در طول روز خورشید به بیابان می تابد و آن را بسیار گرم می کند. این گرمی و سردی هوا در نواحی بیابانی پیوسته ادامه دارد و سبب تخریب سنگ ها بر اثر انبساط و انقباض می شود.
آیا انسان هم می تواند ناهمواریها را تغییر دهد؟
انسان با استفاده از ماشین آلات سنگین راه سازی و ساختمانی و بهره گیری از مواد منفجره، ناهمواریها از بین می برد و ناهمواریهای تازه ای می سازد.
تغییردادن ناهمواریها توسط انسان با هدف بهره برداری از منابع سطحی یا زیرزمینی انجام می شود، استخراج زغال سنگ ، نفت ، نمک و سنگ های معدنی ارزشمند (سنگ آهن، مس و مانند آن ها) سبب تغییر شکل ظاهری زمین می شود. احداث تونل و جاده در نواحی پست و بلند نیز نیازمند تخریب نواحی مرتفع و پرکردن نواحی پست است. انسان برای احداث شهرها هم باید زمین ها را هموار کند واین امر، از راه تغییر شکل ناهمواریها میسر می شود. بطور کلی ، انسان با نیروی اندیشه ی خود و با استفاده از ابزارهای گوناگون، سطح زمین را در دراز مدت و کوتاه مدت تغییر می دهد.
تغییر دادن مسیر رودها، ایجاد نهرهای جدید، احداث سد بر روی رودها، ساختن دیوارهای ساحلی برای مقابله با امواج دریا و حتی ساختن جزایر یا از یغ بردن آن ها از جمله ی دیگراقدامات انسان است که باعث تغییراتی در شکل ظاهری زمین می شود.