بندر عباس

• نویسنده:
• تاریخ:
• منبع:
• گروه: علوم انسانی

بندر عباس
  
در قرن چهارم هجری در حوالی بندرعباس فعلی، بندر و روستای كوچكی به نام «سورو» وجود داشت كه جغرافیانویسان قرن چهارم هجری قمری از آن نام برده‌اند. برخی معتقدند « شهرو» كه اصطخری به عنوان «دهی كوچك بر كنار دریا» از آن نام برده، همان بندر « سورو» است. این بندر در 924 هجری قمری « بندر جرون» خوانده می‌شد و دهكده‌ای كوچك بود و در روبه‌روی سواحل شمالی جزیره پر اهمیت « هورموز» آن روزگار، قرار داشت. در سال 1514، پرتغالی‌ها این دهكده كوچك را برای پیاده شدن، و بارگیری اجناس از خشكی‌ انتخاب كردند . به دلیل خرچنگ زیادی كه در ساحل این بندر وجود داشت، نام آن را « بندر كامارااو» یا « كامبارائو» یعنی بندر خرچنگ گذاشتند. نام متداول بعدی ؛ یعنی « گمبرون» یا « گامبرون» به احتمال زیاد از لغت پرتغالی « گامارائو» اقتباس شده است. در سال 1622 میلادی  «شاه عباس صفوی اردبیلی»  توانست با كمك انگلیسی‌ها دست پرتغالی‌ها را از این بندر كوتاه كند. به افتخار این پیروزی « بندر گمبرون» به «بندرعباس» تغییر نام داد. تا قبل از سال 1650 میلادی ( 1070 هجری قمری ) بندرعباس حصار نداشت؛ ولی از این زمان دور شهر را محصور كردند و بر امنیت آن افزوده شد. انگلیسی‌ها و هلندی‌ها در بندرعباس تجارتخانه، و در كنار دریا عمارت زیبایی بنا كردند. در این بندر لنگرگاه مناسبی وجود داشت؛ لذا اكثر كشتی‌های بزرگی كه از هند برای ایران و عثمانی و سایر نقاط كالا حمل می‌كردند، در این بندر لنگر می‌انداختند. 
هلندی‌ها در سال 1110 هجری قمری ( 1698 میلادی ) با كسب اجازه ار دولت ایران ، شهر تازه‌ای با بافت و معماری ویژه در وسط شهر بندرعباس بنا نمودند. ( عمارت كلاه‌فرنگی در همین ایام بنا شده است.) بافت و شكل ظاهری شهر جدید تا سال 1135 هجری قمری دوام یافت. در نیمه نخست قرن هفدهم ، نمایندگان كمپانی هند شرقی سعی كردند بندرعباس را به پایگاه اصلی خود در خلیج فارس تبدیل كنند؛ به همین لحاظ، مركز كمپانی هند شرقی در بندر عباس مستقر گردید. ناوهای نظامی كمپانی هند شرقی نیز در آب‌های نزدیك بندرعباس پهلو گرفتند. این شركت در سال 1759 به علت متشنج شدن اوضاع و بمباران تأسیسات تجاری انگلیسی‌ها در بندرعباس، مركز تجارت خود را از این بندر به بندر بصره منتقل نمود . این امر بیش از پیش ، شرایط انحطاط بندرعباس را فراهم كرد. بعد از ظهور نادرشاه، بندر بوشهر مقر ناوگان ایران شد و بندرعباس و توابع آن طبق قرارداد، به سلطان مسقط به اجاره واگذار شد. در پی شورش سال 1868 میلادی در مسقط ، این امتیاز لغو شد و شهر بندرعباس و توابع آن دوباره به تصرف كامل دولت ایران درآمد. پس از پیروزی نهضت مشروطیت و تصویب قانون ایالات و ولایات، بندرعباس و توابع آن جزء محدوده ایالت فارس قرار گرفت و سپس در محدوده اختیارات حاكم كرمان درآمد. در تقسیمات فعلی كشوری شهر بندرعباس مركز استان هرمزگان است. این شهر یكی از مهم‌ترین مراكز استراتژیكی و تجاری ایران در جوار خلیج‌فارس و دریای عمان است. بارنداز شهید رجایی، اسكله عظیمی است كه بخش وسیعی از مبادله كالاهای تجاری بین ایران و دیگر كشورها از طریق آن صورت می‌گیرد. بندرعباس از طریق راه‌های دریایی، راه‌آهن، جاده‌های ترانزیتی درجه یك و از طریق هوا به كلیه مناطق داخلی و دیگر كشورهای جهان مرتبط است.

مراکز تاریخی و باستانی

عمارت کلاه فرنگی

عمارت کلاه‌فرنگی واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر عباس و یکی از نقاط دیدنی استان هرمزگان در جنوب ایران است.
عمارت کلاه فرنگی گمرک قدیمی و تاریخی شهر بندرعباس و محل تجارتخانه داخلی و خارجی بوده‌است ومربوط به دوره صفویه می‌باشد.این عمارت در مجاورت اسکله قدیمی بندرعباس در بلوار طالقانی قرار دارد. از آنجا که این عمارت از معماری اروپایی آن دوره تأثیر گرفته، مثل تعداد زیادی از عمارات دوره قاجاریه به‌عمارت کلاه‌فرنگی معروف است.

بنای این عمارت به دوران صفویه تعلق دارد و سابقاً اداره‌ گمرک بندرعباس در آن قرار داشت. این عمارت در مجاورت اسکله قدیمی بندرعباس در بلوار طالقانی قرار دارد. از آنجا که این عمارت از معماری اروپایی آن دوره تأثیر گرفته، مثل تعداد زیادی از عمارات دوره قاجاریه به عمارت کلاه‌فرنگی معروف شده است.

در ایران کمتر شهری را خواهید یافت که در آن معماری و بناهای قاجاری باشد، اما عمارتی به نام کلاه‌فرنگی نداشته باشد. بندرعباس هم برای خودش یک عمارت کلاه‌فرنگی دارد که بسیار دیدنی و جالب است. این بنا در واقع گمرک قدیمی ‌و تاریخی شهر بندرعباس و محل تجارتخانه داخلی و خارجی بوده است.

بنای اصلی ساختمان به پیش از قاجار و به دوره صفویه بازمی‌گردد، اما از آنجا که این عمارت از معماری اروپایی آن دوره تأثیر گرفته، مانند تعداد زیادی از عمارات دوره قاجار به عمارت کلاه‌فرنگی مشهور شده است.

قلعه خمیر

این قلعه در نزدیکی بندر خمیر قرار دارد. از این قلعه به جز بقایای دو سر در شمالی و جنوبی و برج شرقی نیمه ویران آن، اثری برجای نمانده‌است. سردر شمالی قلعه که اکنون در کنار کوچه تنگی متصل به شهر خمیرجای دارد به صورت شکوهمندی از سنگ و گچ و به سبک قلعه‌های اروپایی ساخته شده‌است. در چهار برج مدوربنا شده و بین هر دو برج یک برج کوتاه نیز ساخته شده‌است. در جنوب غربی قلعه عمارت دو طبقه‌ای وجود دارد. در وسط آب انباری (برکه) ای ساخته شده که باقی مانده‌است. از عمر این قلعه حدود یک قرن می‌گذرد. این قلعه یکی از بزرگترین قلعه‌های استان هرمزگان می‌باشد.

قلعه لافت

« قلعه لافت»، در انتهای تپه ای که روستای لافت قشم است ودر کنار آن قرار دارد قلعه مخروبه‌ای وجود دارد که اهالی محل به آن قلعهٔ نادری می‌گویند. این قلعه، نقشه مربع شکل دارد و آثارچهار برج در آن دیده می‌شود. درورودی قلعه رو به جنوب باز می‌شده‌است. این قلعه در جنوب روستای لافت قرار دارد.

قلعه هرمز

این قلعه که در ضلع شمالی جزیره هرمز و در ساحل دریا قرار دارد، مهم ترین قلعه باقی مانده از روزگار تسلط پرتغالی ­ها بر سواحل و جزایر خلیج فارس است. این قلعه به فرمان «آلفونسو آلبوکرک» دریانورد پرتغالی در سال ۱۵۰۷ میلادی، در محلی موسوم به «مورنا» احداث شد.
قلعه به شکل چند ضلعی نامنظم است. ساختمان آن بسیار محکم است و دیوارهایی به قطر ۵/۳ متر با چند برج به ارتفاع ۱۲ متر دارد. تاسیسات قلعه شامل انبارهای تسلیحات، آب انبار و اتاق ­های با سقف هلالی شکل است.
در زمان شاه عباس که به استعمار پرتغالی ­ها در ایران خاتمه داده شد، این قلعه به دست امام قلی خان یکی از سرداران به نام شاه عباس فتح گردید.

محله باستانی سورو

محلهٔ سورو در غرب شهر بندرعباس قرار دارد . از این محله سکه‌های متعددی مربوط به دوران مختلف به ویژه دوران ساسانی، صفویه و قاجاریه به دست آمده‌است که اکنون در موزه بندرعباس نگهداری می‌شود . از سکه‌های مشکوفه چنین بر می‌آید که ملوک هرمز صاحب ضرابخانه بوده‌اند و به غیر از مسکوکات مس و نقره، مسکوکات طلا هم ضرب می‌کرده‌اند . درسال ۱۹۲۵، تعداد ۶۴ سکه طلا ضرب ملوک هرمز و جرون در قریه گودو کشف شده‌است .

حمام گله داری

تنها حمام‌ تاریخی‌ در بندرعباس‌، حمام گله داری است‌ که‌ در محله‌ اِوَزی‌ ها قرار دارد. این‌ بنا که‌ احتمالاً به‌ دوره‌ صفوی‌ مربوط‌ است‌ و در دوره‌ قاجار به‌ وسیله‌ حاج‌ شیخ‌ احمد گله داری به‌ مسجد گله داری وقف‌ شده‌ است‌.

بنای‌ حمام‌ به‌ شکل‌ مستطیل‌ و سقف‌ آن‌ شامل‌ چند گنبد کوچک‌ و بزرگ‌ است‌.

پل لاتیدان

پس از اخراج پرتغالی ها از ایران، رفته رفته از اهمیت بندری جزیره هرمز کاسته شد و بندرعباس جای آن را گرفت و مهمترین بندر ارتباطی ایران گردید. پل لاتیدان در مسیر کاروان در مسیر کاروان رو دوره صفوی شیراز – بندرعباس، در جهت گسترش امور بازرگانی احداث شد. این پل در ۵۰ متری غرب بندرعباس بر روی رودخانه کل (کول) ایجاد شده و یادگار دوره صفوی است. بر خلاف پل های دیگر دوره صفوی که آجری هستند، این پل از سنگ بدون شکل ساخته شده و از طویل ترین پلهای ایران است.

پل لاتیدان ظاهراً در زمان شاه عباس اول و در جریان احداث جاده کاروان رو مذکور ساخته شده و نقش موثری در نقل و انتقال نیرو و تدارکات برای باز پس گیری منطقه خلیج فارس از استعمارگران پرتغالی داشته است. رودخانه کول از رودهای پر آب منطقه بوده و در این محل دارای بستر عریض و طغیان های فصلی است. بر همین اساس، در مسیر جاده کاروان رو، احداث پلی طویل بر بستر رودخانه ضرورت داشته است.

این پل دارای صد دهانه بوده است که در حال حاضر سی و سه دهانه آن مشهود است که در میان آنها چشمه تاق هایی در دو طبقه تعبیه شده اند.

بنای این پل از عالی ترین طرح های پل سازی در ایران قدیم به حساب می آید.

معبد هندوها

معبد هندوها که در شهر بندرعباس واقع شده، در سال ۱۳۱۰ هجری قمری، در زمان حکومت محمد حسن‌خان سعدالملک احداث شده‌است. اساس ساختمان این معبد عبارت است از یک اتاق چهارگوش میانی که بر روی آن گنبدی قرار گرفته‌است. سبک معماری این گنبد را مقرنس‌های پیرامونی آن نه تنها از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس، بلکه از گنبدهای سراسر ایران متفاوت می‌سازد. طرح این بنا کاملاً از معماری معابد هندی متإثر است. این معبد از جمله نشانه‌های معدود تاریخی بندرعباس است که توجه هر تازه‌واردی را به خود جلب می‌کند و امروزه در کنار یکی از خیابان‌های اصلی شهر قرار گرفته‌است.

مسجد دژکان

این مسجد در نزدیكی بندر خمیر،‌ در روستای دژكان واقع شده است و تاریخ بنای آن مشخص نیست. در ساختمان این مسجد، از سبك معماری و شبستان مسجد علی بندر لنگه تقلید شده است. شبستان و ستون‌های آن از جهت به كار بردن قطعات سنگ‌تراشی شده و نقوش گل و بوته قابل ملاحظه است. پوشش تزئینی تاق و سردرها و زینت‌كاری رواق‌ها با قطعات سنگ تراشیده شده آهكیِ فوق‌العاده جالب و ظریف صورت گرفته است. نقوش این رواق‌ها، از سبك نقش و نگار هندی تأثیر گرفته است.

مسجد منبرکهنه

مسجد تاریخی منبر کهنه در سمت مغرب شهر بندرعباس واقع شده . در بیرون محوطه مسجد از طرف شرق، مقبره ای وجود داره که بر لوح آن نام صاحب مقبره که از علمای معروف آن دوره و امام جماعت بوده، حک شده . لوح دیگری در عمارت مسجد وجود داره که خوانا نیست و فرو ریخته ولی نام های ائمه اطهار در آن آمده و در آخر آن چنین نگاشته شده . «این مسجد عمارت حاجی باقر است و در ماه رمضان ۱۰۸۳ هجری قمری به پایان رسیده است» بنابراین مشخص می شه مسجد مزبور در زمان صفویه بنا شده و در آن زمان مورد استفاده قرار می گرفته . در سال ۱۳۳۲ هجری قمری حاج شیخ احمد گله داری، از تجار معروف مسجد رو مرمت کرده .

جاذبه های طبیعی

کوه فارغان هماک

كوه هماك يا فارغان در 78 كيلومتري شمال شهر بندرعباس در دهستان فارغان قرار دارد و بلندي ان از سطح دريا3267 متر است.اين كوه  سرچشمه رود هاي مشاري,وايكان,نسا و مزرعه است.اين اين كوه از ستيغ ها و ارتفاعات متعددي تشكيل يافته كه مهمترين انها كوه سار,كوه نارمند,كوه شاهاني و كوه كنو است.براي رسيدن به ستيغ ان راه روستاي هماك و رود مشاري و روستاهاي اول,توتنگ و يا يال خاوري ان از روستاي هماك پايين است و حتي از راه دره "تودر" نيز مي توان به ان بالا رفت.

کوه گنو

اين كوه در 29 كيلومتري شمال غربي بندرعباس واقع است و بلندي ان از سطح دريا 2347 متر مي باشد.اين كوه يكي از بلندترين كوه هاي بندرعباس است كه دهستان هاي فين,سياهوو ايسين را از هم جدا مي كند.اب گرم گنو در دامنه شرقي ان است.اين كوه در مقايسه با اب و هواي گرم بندرعباس,اب و هوايي معتدل دارد.براي رسيدن به ستيغ ان از راه مالرو كوهستاني دزكه به بندراگاه مي توان استفاده كرد و يا از يال باختري كه داراي شيب ملامتري است بهره برد.

رودخانه کل ( شور )

آغاز این رود با نام رود شور، از كوه‌های شمالی بخش سعاد‌ت‌آباد سرچشمه می‌‌گیرد و به سمت جنوب جریان می‌یابد. سپس با دریافت آب شاخه‌های دیگر، در حدود ۷۰ كیلومتری غرب بندرعباس با نام رودخانه كل به خلیج‌فارس می‌ریزد. شاخه‌های این رودخانه عبارت‌اند از :
رود شور، رود كریم‌آباد، رود رسول، كشك‌رود، عكس رستم و رودبان. این رود به واسطه عبور از تشكیلات نمكی دوره میوسن شور و غیرقابل استفاده است؛ به طوری كه در طول مسیر چند صد كیلومتری آن، آبادی و روستایی به وجود نیامده است.

رودخانه شمیل یا حسن لنگی

این رودخانه با نام چیل و شقرود از کوههای شمال شرقی بندر عباس سر چشمه می گیرد و در مسیر خود روستای شمیل را آبیاری کرده و از شمال به جنوب جریان می یابد. این رود خانه پس از آبیاری دشتهای سر راه خود از نزدیکی روستای حسن لنگی می گذرد و در حدود 60 کیلو متری شرق بندر عباس با نام حسن لنگی وارد خلیج فارس می شود.

آب این رودخانه نسبت به سایر رودها از کیفیت خوبی برای کشاورزی و آبیاری برخوردار است. در نزدیکی روستای حسن لنگی زمینه های مناسبی جهت استفاده از زیبا هایی طبیعی برای علاقه مندان به طبیعت فراهم شده است. سیمای طبیعی روستای حسن لنگی با معماری ویژه نواحی گرمسیری همراه با مناظر گیاهان حاره ای زیبایی بس خیره کننده ای در اطراف رود ایجاد کرده است

 

آب گرم گنو

چشمه آبگرم گنو و مجتمع توریستی گنو در نزدیکی شهر بندرعباس در استان هرمزگان واقع شده است و از جاذبه های توریستی درمانی این منطقه به شمار می رود.

چشمه آب معدنی گنو در فاصله ۳۴ ‏کیلومتری شمال شرقی بندرعباس، در کنار راه بندرعباس به سیرجان واقع شده است. یک راه آسفالته فرعی ۲ کیلومتری به این چشمه منتهی می شود. این چشمه در دره ای قرار دارد که کوه گنو و ارتفاعات سخت آهکی، از شمال و جنوب، آن را در برگرفته اند. از آب این چشمه، جهت آبیاری نخلستان و استحمام استفاده می شود. آب چشمه گنو از دسته آب های گوگردی خیلی گرم (کلروره مولفاته کلسیک گوگردی) می باشد. ‏محوطه اطراف چشمه پر از درختان نخل بسیار زیبا و سرسبز است. پساب این چشمه پس از خارج شدن از استخرها، مانند رودخانه کوچکی پی از طی چند کیلومتر با آب نسبتاً زیادی به صورت آبشار کوچک و جالبی به پایین سرازیر می شود.

منطقه حفاظت شده گنو دارای ۴۰ چشمه می باشد که در تمام فصول سال آب مورد نیاز منطقه را تأمین می کنند.

این مجتمع با مساحت ۱۰ هزار متر مربع دارای استخرهای زنانه، مردانه، جکوزی، مجتمع اقامتی ۲۳ اتاقه، رستوران سنتی، پارک شادی و … می‌ باشد و شرایط مناسبی جهت بهره‌ برداری از خواص درمانی چشمه آبگرم و گذران اوقات فراغت در این مجموعه وجود دارد

 

 

چشم انداز چشمه،آبشار و کوه گنو بسیار زیبا است.

 

چشمه آب گرم لشتغان (خمیر)

 

این چشمه در ۵ کیلومتری شرق بندر خمیر و در فاصله ۳ کیلومتری روستای لشتغان قرار دارد. در دامنه کوه، دو چشمه آبگرم با قدمت طولانی وجود دارند و افراد بسیاری از راههای دور و نزدیک به سوی آن جذب میشوند. این دو چشمه در مجاورت یکدیگر قرار دارند که یکی مخصوص بانوان و دیگری ویژه آقایان درنظر گرفته شده است. در اطراف چشمه دو استخر در امتداد یکدیگر ساخته شدهاند که آب از استخر اول وارد استخر دوم میشود. آب این چشمه از شکاف سنگهای مارین خارج شده و از کف حوضچه ها می جوشد و پس از آن در دشت سرازیر می شود. در این محل ۱۲ اتاقک جهت استراحت و اقامت مسافران احداث شده که به صورت رایگان در اختیار مراجعه کنندگان قرار می گیرد.

طرز تشکیل این چشمه بر اساس فرضیه تکتونیک( ساخت زمین شناختی ) صفحه ای استوار است. آب چشمه لشتغان ( خمیر ) در ردیف آب هایی با کاتیون ها ( یون های منفی ) و آنیون های (یون های مثبت ) مختلف گرم است.

 

خورگو

این روستا در شصت کیلومتری شمال شرق بندر عباس، در یک منطقه پایکوهی واقع شده است و آب و هوای معتدل مطلوب دارد. وجود رودخانه، چشمه آب گرم، ارتفاعات، پوشش گیاهی مناسب و حیات وحش در آن، جلوه های طبیعی زیبا و جالبی به این منطقه بخشیده است. یک زیارتگاه، یک قدمگاه و یک مسجد قدیمی از جاذبه های زیارتی روستا است.

دژگان

این روستا، از توابع بخش مرکزی شهرستان بندر لنگه است ودر یک منطقه کویری ، در75 ‏کیلومتری شمال شرقی بندر لنگه واقع شده است. این روستا آب و هوای گرم و خشک دارد. وجود رودخانه ، کوه، پوشش گیاهی نسبتاً مناسب و جانورانی از قبیل آهو، گوزن، قوچ ، میش، گراز، قرقاول و کبک از عناصر زیست محیطی و جاذبه های طبیعی آن می باشند. 
‏در زمینه آثار تاریخی و مذهبی، این روستا دارای مسجدی قدیمی و زیارتگاهی به نام سیدمحمدعلی گلبارانی است. مسجد معروف به مسجد قریه از لحاظ شیوه ساخت، معماری داخلی و خارجی بنا، گنبد و گلدسته ، گچ بری و سنگ تراشی قوس ها و ... درخور توجه ویژه است و با سبک معماری بنای مسجد علی بندر لنگه مطابقت دارد.

 

لافت

چهره طبیعی روستای لافت در میان درختان سبز گرمسیری و نخلستان های بلند، همراه با زیبایی خیره کننده دریا و جنگل شناور حرا برای هر تازه واردی جذاب و قابل توجه است.

سبک معماری خانه های روستا نیز بسیار جالب و دیدنی است بارزترین خصیصه معماری این روستا، بادگیرهای فراوان آن در اندازه های مختلف است. بناهای روستا خیلی نزدیک به هم ساخته شده و کوچه های آن نیز بسیار تنگ و باریک هستند. بادگیرهای کوچک و بزرگ خانه های روستایی که در میان باغ ها و نخلستان ها قرار گرفته اند، شکوه و زیبایی خاصی به این روستای ساحلی بخشیده اند.

روستای تاریخی لافت یکی از محبوب ترین جاذبه های گردشگری جزیره قشم است. این روستا با آثار تاریخی و گردشگری زیادی که دارد، سالانه بازدیدکنندگان زیادی را به خود جذب می کند. معماری خاص خانه ها به همراه بادگیرها، مساجد سفید تک مناره، قلعه ی نادری و قلعه ی پرتغالی ها و چاه های تاریخی تلا از جاذبه های گردشگری این روستا هستند.

منطقه حفاظت شده گنو

منطقه حفاظت شده گنو در استان هرمزگان واقع است. اين منطقهٔ حفاظت‌شده در ۲۹ کيلومترى شمال غربى شهرستان بندرعباس واقع شده است. اين کوه در مقايسه با آب و هواى گرم بندرعباس داراى آب و هواى نسبتاً معتدل است و به همين مناسبت از اهميت خاصى برخوردار مى‌‌باشد. پوشش گياهى آن بسيار جالب و قابل‌توجه است؛ به طورى که ادارهٔ‌ محيط زيست هرمزگان براى حفظ و حراست از آن‌ها تمام پوشش گياهى اين منطقه را مورد حفاظت و کنترل خود در آورده است.
تنوع پوشش گياهى اين کوه، از دامنه تا قلهٔ کوه، مشتمل بر انواع درختان گرمسيرى، ‌ استپ بيابانى، استپ کوهپايه‌‌اى و گونه‌هاى گياهى نواحى سردسيرى است. در دامنهٔ کوه، ابتدا بوته‌هاى پراکنده‌اى رشد کرده‌اند که انواع خانوادهٔ گندميان، گون و تک درخت‌هاى مغير (مغيلان) در ميان آن‌ها وجود دارد. بالاتر از دامنه، نوع گياهان تغيير مى‌کند؛ به طورى که در ارتفاع ۱۸۰۰ مترى، بادام وحشى گونهٔ غالب را تشکيل مى‌دهد؛ در حالى که ديگر گونه‌هاى ياد شده، ‌ در ارتفاع ۲۳۰۰ مترى مشاهده مى‌شوند. به علت کاهش دما، درختان سردسيرى نظير کاج، سرو، زيتون وحشى و شمشاد وحشى به صورت انبوه روييده‌اند. انبوهيِ اين درختان در استان هرمزگان تعجب‌آور است. درختان اين ناحيه هرازگاهى در اثر صاعقه در وسعت زيادى آتش مى‌‌گيرند. از گياهان ديگر ارتفاعات گنو، انواع گياهان دارويى است که مورد توجه محققان و پژوهشگران مى‌باشند