بندر لنگه
بندر لنگه
در جغرافی زمان هخامنشیان، از بنادر مهم و تجاری خلیج‌فارس اندک نام برده شده است. گمان می‌رود که بندر «گوگانا» همان بندر لنگه امروزی باشد که در دوران حکومت هخامنشیان از بنادر معتبر تجاری محسوب می‌شده است؛ ولی در اثر تغییر و تحولات تاریخی و عدم توجه، این بندر کم‌کم رو به انحطاط گذارده و از رونق آن کاسته شده است.
در سال هزار و ششصد و سی و هشت «تاورنیه»- سیاح فرانسوی- طی سفر از بصره به بندر لنگه، مدت دو روز در این بندر اقامت نموده و از آن به خوبی یاد کرده است.
در سال هزار و هفتصد و شصت میلادی، اعراب جواسم سواحل جنوبی خلیج فارس طی یک مهاجرت وسیع، جزیره قشم و بندر لنگه و بندرشناس را تصرف کردند. در زمان کریم‌خان زند (هزار و هفتصد و هفتاد و سه- هزار و هفتصد و چهل و سه میلادی) سهولت ارتباط دریایی خلیج‌فارس از طریق بندرلنگه، رونق تجاری قابل توجهی در بندر لنگه و بندر کنگ به وجود آورد و راه کاروان رو شیراز نیز به اهمیت بازرگانی این دو بندر افزود.
اعراب جواسم به دستور کریم‌خان زند و بنا به سیاست نظامی او، در بندر لنگه سکونت گزیدند و در آبادی و رونق آن همچنان کوشیدند؛ به طوری که بندر فوق از مشهورترین بنادر خلیج‌فارس شد و در دوران قاجار، به عروس بنادر ایران معروف گردید. تا سال هزار و هشتصد و نود و شش میلادی، اعراب جواسم بر بندر لنگه تسلط داشتند.
در سال هزار و هشتصد و هشتاد و نه میلادی در بندر لنگه دفتر کنسولگری فرانسه تأسیس گردید و از همین سال، گمرک بندر لنگه و بندرعباس زیر نظر و ریاست بلژیکی‌ها قرار گرفت.
در سال هزار و هشتصد و نود و هشت میلادی یکی از افراد خانواده‌‌های حکومتی بندر لنگه به علت ضعف حکومت مرکزی، بندر لنگه و مناطق اطراف آن را تحت تصرف خود درآورد و علی‌رغم مخالفت دولت مرکزی ایران، نمایندگانیرا جهت اداره امور بندر لنگه انتخاب نمود. در اوایل سال هزار و هشتصدو نودونه به سلطه او در بندر لنگه خاتمه داده شد.
در اواخر حکومت سلسله قاجاریه، بندر لنگه روبه ویرانی گذاشت و از شروع جنگ جهانی اول تا بعد از جنگ دوم جهانی هزار و نهصدو چهل‌و پنج که انواع بیماری‌های واگیردار همراه با فقر و قحطی شیوع پیدا کرده بود، اکثر مردم این شهر فعالیت خود را تعطیل کرده، و به نقاط دیگر مهاجرت کردند.
به همین دلیل به مرور زمان، نقاط مسکونی شهر خالی از سکنه شد و شهر فعالیت و چهره واقعی خود را از دست داد و سپس آرام‌آرام رونق یافت. بندر لنگه امروزی شهری نسبتاً آباد است و همچنان فعالیت‌های تجاری آن روبه گسترش می‌باشد. این بندراز طریق جاده‌های درجه یک و فرودگاه، با سایر نقاط ایران ارتباط زمینی و هوایی دارد.
مراکز تاریخی و باستانی
عمارت فکری
عمارت فکری،یكی از مهم‌ترین بناهای دوره قاجار است که در بندر لنگه قرار دارد. این عمارت از ویژگی‌های معماری چشم‌گیری برخوردار است قدمت این بنا حدود۷۵ سال می‌رسد و توسط مرحوم عبدالواحد فکری، از تجار معروف بندرلنگه ساخته شد و مساحتی بالغ بر ۲۶۰۰ متر مربع دارد
این عمارت دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی، پنج بادگیر، ۲۵ اتاق، ۱۰ سرویس بهداشتی و دو سرسرا می‌باشد.
قلعه لشتان
اين قلعه در شش كيلومتري شرق بندر لنگه قرار گرفته و تاريخ بناي آن سال نهصد و چهار هجري قمري است. با توجه به تاريخ مذكور، گروهي معتقدند كه ساخت اين بنا به زمان سلطه و قدرت پرتغالي‌ها بر خليج فارس مربوط است. جمعي نيز عقيده دارند، اين قلعه در عهد هخامنشي احداث شده و بيش از دو هزار سال قدمت دارد. در حال حاضر، به جز حصار بند و آثار مخروبه ديوارها، اثر ديگري از ساختمان قلعه باقي نمانده است. در داخل قلعه لشتان، چندين قبرستان، ده‌ها بركه آب و انبار آذوقه و آثار فراوان ديگري به جاي مانده است. دخمه‌هاي سنگي، شبيه به غارهاي انسان‌هاي غارنشين در ارتفاعات مجاور آن وجود دارد كه شباهت زيادي به دخمه‌هاي غار چهل‌خانه و دخمه‌هاي فوقاني ارتفاعات شمالي بندر طاهري(سيراف) دارد.
شهر باستاني كنگ
در تپه‌هاي اطراف بندر كنگ، آثار باقي مانده از يك شهر مربوط به سه هزار سال پيش پا برجاست. شهر، به احتمال زياد، در اثر آتش‌سوزي و يا زلزله در زير خاك مدفون شده است. از پيشينه اين شهر اطلاع دقيقي به دست نيامده است.
جاذبه هاي طبيعي
كوه شو (شب)
اين كوه در صد و يك كيلومتري شمال شرقي بندر لنگه واقع شده است و 3681 متر از سطح دريا ارتفاع دارد و يكي از بلندترين كوه هاي جنوب ايران محسوب مي‌شود. رودخانه شور از دامنه شمالي اين كوه به طرف شرق جاري است.
رودخانه مهران
اين رودكه پرآب ترين و بزرگ ترين رودخانه شهرستان بندرلنگه است، از جنوب كوه‌هاي هفتچن در پانزده كيلومتري شمال بندر علويه سرچشمه مي‌گيرد. جريان اين رودخانه در امتداد غربي- شرقي است كه در شرق بندرلنگه، در شن فرو مي‌رود و ناپديد مي‌شود؛ اما بار ديگر بيرون آمده و در منطقه خوران، به خليج فارس مي‌ريزد.
چشمه چاه احمد
اين چشمه در مسير جاده بندرخمير- بندرلنگه و در دوراهي خرك قرار دارد. فاصله بندر خمير تا دوراهي خرك 9 كيلومتر و از دو راهي تا مظهر چشمه در حدود 2 كيلومتر است كه 500 متر آن مي‌بايد پياده طي شود. در نزديكي مظهر چشمه، يك استخر طبيعي به شكل مربع وجود دارد كه طول هر ضلع آن در حدود پنج متر است. آب اين چشمه از شكاف سنگ‌هاي آهكي دولوميتي از زمين خارج مي‌شود. درحوالي چشمه نيز دو باب اتاقك ساخته شده است كه مورد استفاده مسافران قرار مي‌گيرد. آب اين چشمه در رديف آب هاي گوگردي با كاتيون‌هاي مختلف گرم است.
چشمه آب گرم سايه خوش
اين چشمه در مسير جاده بندرخمير – بندرلنگه قرار دارد. فاصله بندرخمير تا روستاي سايه خوش، در حدود چهل كيلومتر است وازروستاي سايه‌خوش تا محل چشمه، در حدود چهار كيلومتر مي‌باشد. مظهر چشمه در شكاف سنگ هاي آهكي مارني و در دامنه كوه جاي دارد. طرز تشكيل چشمه سايه‌خوش براساس فرضيه تكتونيك صفحه‌اي استوار است و آب آن در رديف آب‌هاي سولفات كلسيم همراه با منيزيم زياد و كلرور سديم گرم است.
چشمه آب گرم بادون
اين چشمه در مسير جاده بندرلنگه به روستاي گزيل قرار دارد. از روستاي گزيل تا مظهر چشمه، در حدود يازده كيلومتر است. آب اين چشمه از شكاف سنگ‌هاي مارني از زمين خارج مي‌شود و نوع آن تكتونيكي است. در اطراف چشمه بادون استخري احداث كرده‌اند. طول اين استخر بيست متر و عرض آن دوازده متر است و آب آن به مصارف كشاورزي مي‌رسد. آب اين چشمه، در رديف آب‌هاي سولفات كلسيم همراه با منيزيم فراوان و كلرور سديم ولرم مي‌باشد.
چشمه آب گرم آسك
اين چشمه در مسير جاده بندر لنگه به روستاي گزيل قرار دارد. فاصله روستاي گزيل تا محل چشمه، در حدود سه و نيم كيلومتراست كه سه كيلومتر آن ماشين‌رو و پانصد مترآن را بايد پاي پياده پيمود. مظهر چشمه در شكاف سنگ هاي آهكي مارني جاي دارد. چشمه در اثر عوامل تكتونيك صفحه‌اي تشكيل شده است. در مظهر چشمه تعدادي حوضچه طبيعي وجود دارد و مراجعه‌كنندگان در اين حوضچه‌ها استحمام مي‌كنند. آب چشمه آسك در رديف آب‌هاي سولفات كلسيم همراه با منيزيم و كلرور سديم ولرم مي‌باشد.
چشمه آب گرم ملايجي
اين چشمه در مسير جاده بندرلنگه- بندركنگ و در جنوب مسير ايستگاه قرار دارد. آب چشمه ازشكاف سنگ‌هاي آهكي مارني خارج مي‌شود و عامل تشكيل آن عوامل تكتونيك صفحه‌اي است. آب چشمه ملايجي در رديف آب‌هاي گوگردي با آنيون‌ها و كاتيون‌هاي مختلف گرم مي‌باشد.
چشمه آب گرم چارك
اين چشمه در مسير جاده بندرلنگه به گاوبندي قرار دارد و از طريق بستانه و روستاي باوردان قابل دسترسي است. مظهر چشمه دربستر رودخانه تنگ‌خوان است واز شكاف سنگ‌هاي مارني بيرون مي‌جوشد. عامل تشكيل چشمه، تكتونيك صفحه‌اي است و آب آن در رديف آب‌هاي گوگردي با كاتيون‌ها و آنيون‌هاي مختلف گرم مي‌باشد.
چشمه آب گرم فارياب
اين چشمه در مسير جاده بستك، بعد از روستاهاي فتويه و فارياب، قرار دارد. از روستاي فارياب تا مظهر چشمه، در حدود دو كيلومتر جاده خاكي است. آب آن از شكاف سنگ‌هاي آهكي خارج مي‌شود. آب چشمه در رديف آب‌هاي گوگردي با كاتيون‌ها و آنيون‌هاي مختلف گرم است.
پناهگاه حيات وحش جزيره شتور
اين جزيره در فاصله يك و نيم كيلومتري جنوب شرقي زيره لاوان واقع شده است و مساحت آن يك و چهاردهم كيلومتر مربع و ارتفاع آن از سطح دريا حدود ده متر است. تنها ارتفاعاتي كه در اين جزيره به وجود آمده‌اند، دو رشته از تپه‌هاي شني در شمال و جنوب جزيره است. پوشش گياهي اين تپه‌ها به ويژه در مناطق پست جزيره، از گياهان «شورپسند» و مقاوم در مقابل كم آبي است كه به طور پراكنده رشد كرده‌اند حداكثر ارتفاع اين‌گياهان يك متر است جزيره شتور جزيره‌اي است غيرمسكوني كه هيچ‌گونه فعاليتي در آن ديده نمي‌شود.
پرندگان موجود در آن شامل چهارگونه پرستوي دريايي است كه در جزيره توليد مثل مي‌كنند در اين جزيره تعداد زيادي مار سمي سياه رنگ و كوچك كه معمولاً زيرشن مخفي مي‌شوند، مشاهده شده است و به همين جهت به جزيره ماران نيز معروف است همچنين لاك‌پشت هاي دريايي درسواحل آن تخم‌گذاري مي‌كنند صيادان و بوميان جزاير اطراف، در هنگام طوفاني بودن دريا و همچنين براي جمع‌آوري لاك پشت‌ها و تخم پرندگان دريايي به اين جزيره مسافرت مي‌كنند. شتور با اينكه مساحت بسيار كمي دارد از مهم ترين و با ارزش ترين زيستگاه هاي پرندگان و لاك‌پشت هاي دريايي در خليج فارس و درياي عمان است. تحقيقات و پژوهش هاي علمي درخصوص حيات وحش جزيره، جانوران مختلفي از جمله پرستوي دريايي پشت دودي، پرستوي دريايي تيره، پرستوي دريايي كاكلي كوچك، بالان گلوسياه، اگرت ساحلي، چكاوك كاكلي، عقاب ماهيگير، سليم شني، حواصيل ساحلي، حواصيل ارغواني، لاك‌پشت‌هاي دريايي، لاك‌پشت سرخ و سبز و عقابي و چرمي را مورد بررسي و شناسايي قرار داده است. بازديد از اين جزيره همراه با راهنمايان آشناي محيط زيست و مجوزهاي لازم امكان‌پذير است.