هپاتیت
هپاتیت
هپاتیت به معنی التهاب در بافت کبد است و به دلایل مختلفی می‌تواند ایجاد شود که بعضی از آن‌ها قابل سرایت هستند و برخی مسری نیستند. ویروس‌های هپاتیت در درجه‌ی اول در سلول‌های کبدی تکثیر پیدا می‌کنند. این امر موجب می‌شود که کبد نتواند وظایف خود را انجام دهد.از عواملی که ایجاد هپاتیت می‌کنند می‌توان به افراط در مصرف الکل، اثر برخی داروها، آلودگی به باکتری و همچنین ویروس اشاره نمود. هپاتیت ویروسی منجر به عفونت کبدی می‌گردد.
عامل بیماری هپاتیت ویرال (ویروسی) یک ویروس است و در ابتدا می‌تواند مثل یک سرماخوردگی بروز نماید؛ ولی بیماری مزمن هپاتیت "C" بر عکس سرماخوردگی معمولی به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان می‌تواند حیات بیمار را تهدید کند. بیشتر مبتلایان به هپاتیت از نوع C و B علائمی ندارد. برخی از این بیماران علائم سرشتی عفونت ویروسی را نشان می‌دهند از قبیل خستگی، دل درد، لاغری شدید، درد عضلانی و تهوع و بی اشتهایی، ولی در موارد پیشرفته علائم نارسایی کبدی بروز میکند که شامل تورم شکم، اندامها، یرقان و خونریزی‌های گوارشی و … است.
در ایران بالغ بر ۳٪ افراد آلوده به این ویروس می‌باشند. حدود ۷۵ الی ۸۰ درصد از افرادی که تازه به این ویروس مبتلا شده‌اند، دچار پیشرفت و مزمن شدن این بیماری شده و از بین آن‌ها نیز 60 الی ۷۰ درصد به بیماری‌های مزمن کبدی دچار میشوند. از بین این افراد حدود ۵ الی ۲۰ درصد به سیروز کبدی مبتلا شده و ۱ الی ۵ درصد آنان بر اثر بیماری سیروز کبدی یا سرطان کبد می‌میرند.
در حال حاضر 5 نوع از این ویروس شناخته شده‌است.
هپاتیت نوع A ،هپاتیت نوعB ،هپاتیت نوع C،هپاتیت نوع D (همیشه همراه با نوع B) ،هپاتیت نوع E
این ویروس عمدتاً از روش‌های زیر می‌تواند باعث آلودگی گردد:
ارتباط جنسی با افراد آلوده
استفاده از سوزن‌های آلوده که به عنوان سرنگ استفاده می‌شود، به ویژه در افراد معتاد به مواد مخدر تزریقی و همچنین سوراخ شدن بدن با هر وسیله تیز یا سوزن آلوده (مثل خالکوبی غیر بهداشتی)
استفاده از لوازم شخصی به صورت اشتراکی
انتقال از مادر به فرزند هنگام تولد، از اعضای خانواده به کودک
دریافت فرآورده‌های خون و پلاسمای آلوده (که در ایران اکثراً در بیماران تالاسمی و هموفیلی دیده می‌شود).
زخمی شدن پوست بدن در یک بخش آلوده بیمارستانی.
هپاتیت A، هپاتیت B و هپاتیت C ویروس های جداگانه ای هستند که باعث تورم کبد میشوند. هریک از ویروس ها بطریق مختلفی سرایت میکند. شما میتوانید به وسیله واکسیناسیون بر علیه هپاتیتA و هپاتیت B ایمن سازی بشوید ولی برای جلوگیری ازهپاتیت C واکسن(ودرمان قطعی) وجود ندارد.
دوره‌ی زمانی بین قرار گرفتن در معرض ویروس هپاتیت و آغاز بیماری دوره‌ی انکوباسیون خوانده می‌شود. این دوره بسته به نوع ویروس هپاتیت متغیر است. ویروس هپاتیت A دارای دوره‌ی انکوباسیون حدود ۱۵ تا ۴۵ روز است؛ ویروس هپاتیت B دارای دوره‌ای از ۴۵ تا ۱۶۰ روز است و دوره‌ی انکوباسیون هپاتیت C از حدود ۲ هفته تا ۶ ماه می‌تواند طول بکشد. بسیاری از بیماران دارای نشانه‌های کمی از بیماری بوده یا اصلا نشانه‌ای ندارند. در افرادی که نشانه‌های هپاتیت ویروسی را بروز می‌دهند، علایمی نظیر از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ، تب، ضعف، خستگی و تیر کشیدن در ناحیه شکم بروز میکند. البته ادرار تیره، مدفوع با رنگ روشن، زردی (روی پوست و سفیدی چشم‌ها) نیز گاهی ممکن است در این افراد مشاهده شود
تشخیص هپاتیت ویروسی مبتنی بر نشانه‌های جسمی و نیز آزمایش‌های خونی مربوط به آنزیم‌های کبدی، آنتی‌بادی‌های ویروسی و مواد ژنتیکی ویروسی است .تشخیص هپاتیت ویروسی حاد اغلب آسان است اما تشخیص هپاتیت مزمن می‌تواند دشوار باشد. زمانی که فرد بیمار نشانه‌های خستگی، حالت تهوع، درد شکمی و تیره‌شدن ادرار را گزارش میکند و سپس دچار زردی می‌شود، احتمال هپاتیت ویروسی حاد وجود دارد و باید توسط آزمایش‌های خونی تایید شود.
از طرف دیگر بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن ، اغلب نشانه‌ای نداشته و تنها دارای نشانه‌های ملایم و غیر اختصاصی نظیر خستگی مزمن هستند. به‌طور معمول این بیماران تا زمانی که آسیب کبدیشان پیشرفت نکند، علامت زردی را نشان نمی‌دهند، بنابراین بیماری آن‌ها ممکن است برای سال‌ها یا دهه‌ها به‌طور ناشناخته باقی بماند.
سه نوع آزمایش خونی برای ارزیابی بیماران مبتلا به هپاتیت وجود دارد: آنزیم‌های کبدی، آنتی‌بادی‌های ویروس‌های هپاتیت و پروتئین‌های ویروسی یا مواد ژنتیکی.
تشخیص هپاتیت مزمن ویروسی همیشه ساده نیست. گاهی اوقات ممکن است لازم باشد بیوپسی کبد (نمونه‌برداری از بافت کبد) انجام شود تا آسیب کبدی تایید شود. پزشکان مجرب در زمینه‌ی مدیریت بیماری‌های مزمن کبدی باید خطرات بیوپسی کبد را در برابر مزایای ممکن انجام آن، مورد ارزیابی قرار داده و تصمیم نهایی را بگیرند. تشخیص هپاتیت مزمن ویروسی همیشه ساده نیست. گاهی اوقات ممکن است لازم باشد بیوپسی کبد (نمونه‌برداری از بافت کبد) انجام شود تا آسیب کبدی تایید شود. پزشکان مجرب در زمینه‌ی مدیریت بیماری‌های مزمن کبدی باید خطرات بیوپسی کبد را در برابر مزایای ممکن انجام آن، مورد ارزیابی قرار داده و تصمیم نهایی را بگیرند.
هپاتیت غیر ویروسی چیست؟
هپاتیت غیر ویروسی یک التهاب کبدی است که می‌تواند موجب ایجاد سیروز، سرطان کبد، ناراسایی کبد و مرگ شود. سه نوع هپاتیت غیر ویروسی وجود دارد:
هپاتیت سمی که توسط مواد شیمیایی، داروها (تجویزی و غیر تجویزی) و مکمل‌های غذایی ایجاد می‌شود.
هپاتیت الکلی که در اثر مصرف زیاد الکل، ایجاد می‌شود.
هپاتیت خودایمنی که در اثر حمله سیستم ایمنی به کبد ایجاد می‌شود. به دلایل ناشناخته‌ای سیستم ایمنی می‌تواند به کبد حمله کرده و موحب ایجاد التهاب، جراحت، سرطان و نارسایی کبد شود. برخی بیماری‌ها و مواد سمی خاص و داروها هم می‌توانند موجب این وضعیت شوند.
علایم هپاتیت سمی طی چند ساعت، چند روز یا چند ماه پس از قرار گرفتن در معرض ماده سمی بروز می‌کنند و می‌تواند شامل این موارد باشد: زردی، درد شکمی، حالت تهوع و استفراغ، ادرار تیره، خارش و بثورات جلدی، خستگی، از دست دادن اشتها. مصرف بیش از اندازه‌ی استامینوفن نیز می‌تواند موجب نارسایی کبد و حتی مرگ شود. این دارو موجب حالت تهوع، تعریق، استفراغ، درد در بخش بالای شکم یا کما می‌شود.
برای تشخیص هپاتیت غیر ویروسی، پزشک با پرسیدن شرح‌حالی از بیمار یک معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد. در ادامه اقداماتی نظیر آزمایش‌های تصویربرداری (اولتراسوند، MRI یا سی‌تی‌اسکن) و نمونه‌برداری (بیوپسی) از بافت کبد ممکن است، انجام شود. هپاتیت خودایمنی با آزمایش‌های خونی تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات هم به نمونه‌برداری از کبد نیاز است. روش درمان، تجویز دارویی برای متوقف کردن سیستم ایمنی در حمله به کبد است. اگر آسیب کبد جدی باشد ممکن است نیاز به پیوند کبد باشد.