شهر کرد
شهر کرد
شهرکرد یکی از شهرهای مرکزی ایران و مرکز استان چهارمحال و بختیاری است که ۹۷ کیلومتری جنوب غربی اصفهان قرار گرفته است. اسم قبلی این شهر دهکرد بوده که بعد از تبدیل به شهر در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی، به شهرکرد تغییر نام داده است. شهرکرد مرتفع ترین مرکزِ استان در ایران است و به همین دلیل به بام ایران شهرت دارد و از لحاظ موقعیت جغرافیایی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. از لحاظ آب و هوایی چون در منطقه کوهستانی قرار گرفته است، تابستان های معتدل و خنک و زمستان های خیلی سردی دارد. با توجه به تپه های باستانی و سفالینه هایی که در این شهر کشف شده می‌شود گفت این شهر از قدمتی هفت هزار ساله برخوردار است.
در متون تاریخی از مکانی به نام چاشتر در ناحیه شهر کرد به عنوان مرکز حکومتی نام برده شده که خرابه های دیوار قلعه آن امروز به جای مانده است. شهر کرد گویا مکانی پاسگاهی بوده است معروف به دهکرد و از حدود سال 1300 با تعیین نماینده مرکزی و استقرار دوائر دولتی آغاز به رشد کرده است.پیش از آن و در دوران‌های گذشته، منطقه دست خوش جنگ‌های خوانین، کشمکش‌های میان حکومت مرکزی و قدرت‌های محلی و غارت و تصاحب روستاها توسط طوایف مختلف بختیاری بوده است.نوسانات سیاسی داخلی منطقه از یک سو و تغییرات حکومت‌های مرکزی از سوی دیگر مجال و فرصت رشد و تکامل را به روستاها و شهرهای منطقه نداده است.در کنار این عامل تاریخی، دور بودن از شبکه راه‌های اصلی و مراکز شهری ایران علت دیگری در عقب ماندگی نسبی شهر نشینی و صنعتی منطقه محسوب می‌شود
پس از سال 1300 و تا سال 1340 دهکرد و منطقه چهارمحال و بختیاری (معروف به شهر چهار محال) از طریق مرکز اصفهان اداره می‌شد و از آن پس تا سال 1352 شهرکرد مرکز فرمانداری کل چهار محال و بختیاری و سپس به مرکز استانی با همین نام تبدیل شد و در حال حاضر شهری رو به آبادانی و توسعه است.
مراکز تاریخی و دیدنی:
مدرسه علمیه، آرامگاه دهقان سامان، خانه ستوده قلعه شلمزار، قلعه دزدک، قلاع اسعدیه چلچله، قلعه جونقان، قلعه چالشتر، حمام درب امامزاده، پل زمانخان، سنگ نوشته های مشروطیت، دشت لاله‌های واژگون،منطقه حفاظت شده تنگ صیاد
بنا های تاریخی
مدرسه علمیه ( امامیه )
مدرسه علمیه ( امامیه ) این شهر از بناهای جالبی است که به همت مرحوم میر سید محمد، امام جمعه وقت شهر کرد به جای خرابه های تیمچه آرمنای کدخدا ساخته شد.
این بنا دارای حجره های گوناگون و صحن نسبتا بزرگی است که تا به حال عده زیادی از طلاب علوم دینی در آن به تحصیل پرداخته اند. این مدرسه و متعلقات آن در سال 1312 به تولیت و نظارت امام جمعه وقت به ثبت رسید.
آرامگاه دهقان سامان
ابوالفتح دهقان سامانی ( سیف الشعرا ) مردی صوفی مسلک و عارف بود که در میان ایلات بختیاری می زیست و در سال 1326 هجری قمری در گذشت. وی که جهان را در منشور اشراق و عرفان می دید، زندگی پر رمز و رازی داشت. مقبره این عارف ایلیاتی در حدود 28 کیلومتری شمال شهر کرد قرار دارد و مانند زندگی اش به شکل عجیب و پر رمز و رازی بنا گردیده است. این آرامگاه بر روی پل زمان خان قرار دارد که بر روی رودخانه سامان ایجاد شده است. بنای آرامگاه دهقان سامانی از لحاظ شیوه ساخت و نوع معماری بسیار در خور توجه می باشد.
قلعه شلمزار
این قلعه در شلمزار واقع شده و در کنار باقی مانده این بنا ،آثاری از دوره قاجاریه وجود دارد که توسط خوانین بختیاری احداث و مورد استفاده قرار می گرفته است.
این قلعه عمارتی است به مساحت یک هزار متر مربع که در تاریخ 1307 هجری قمری به دستور مرتضی قلی خان صمصام ساخته شده است. این بنا به شکل مربع مستطیل و به صورت دو طبقه است. طبقه اول دارای چندین اطاق به صورت طاق و چشمه و با خشت خام ساخته شده که بسیار محکم و سالم باقی مانده است. جلو این اطاقها را ایوانی با ستون های سنگی در بر گرفته که به صورت زیبایی حجاری و تزیین شده است. طبقه دوم خراب شده و آثاری از آن باقی نمانده است.
قلعه جونقان
جونقان یا جونقون شهر کوچکی است در 38 کیلومتری شهر کرد که مقر سکونت خواتنین بختیاری بود. علی قلی خان سردار اسعد در سال 1318 هجری قمری، قلعه کایانی در این محل برای سکونت خود ساخت که 14 هزار متر مربع مساحت و نماد های بیرونی متفاوتی داشت. ستون های سنگی آن هر کدام چند قطعه در اشکال مختلف بنا شده، به طوری که در قسمت بالا، این ستون های چهارگوش است. در چند سال اخیر بخش اعظم تزیینات بنا از بین رفته است و به جز قسمت محدودی از قلعه که اختصاص به کتابخانه عمومی دارد، بقیه رو به نابودی است.
حمام درب امامزاده
این بنا روبه روی مسجد اتابکان شهر کرد قرار دارد و یکی از بناهای باستانی استان است. شالوده اولیه بنا در زمان اتابکان لرستان گذاشته شد. در دوره های صفوی ، زندیه و قاجاریه مرمت و تعمیر شد. این حمام دارای یک فضای وسیع بیرونی به نام رختکن است که زیر سقف دارد و از کف زمین 70 سانتی متر ارتفاع دارد و به وسیله یک دهلیز منحنی، به تطهیر خانه و گرمخانه متصل می شود. صحن وسیع گرمخانه، بر چهار ستون سنگی استوار است و روشنایی آن به وسیله شیشه های کوچک محدب تامین می وشد. در طرفین شمال و جنوب صحن گرمخانه دو حوض مستطیل شکل واقع شده است. در طرفین خزینه بزرگی که بوسیله چهارپله سنگی بالا می رود، دو خلوتگاه زیبا و مربع شکل وجود دارد که جایگاه اعیان و اشراف در فصل تابستان بود.
سنگ نوشته های مشروطیت ( پیر غار)
پیر غار از تفریحگاه های منطقه چهار محال است که در بخش دیزج قرار دارد. در این محل، چشمه های آب از داخل سنگ ها در جریان است. بر روی قسمتی از تپه سنگی این منطقه، سه سنگ نوشته به زبان فارسی که بر روی آن شرح لشکر کشی بختیاری ها به فرماندهی سردار اسعد به تهران و نقش آن ها در انقلاب مشروطه ثبت شده است، دیده می شود. غاری نیز در این محل وجود دارد که به علت فرو ریختگی سقف، ورود به آن ممکن نیست.
سنگ نبشته های مشروطیت پیر غار مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان فارسان، روستای ده چشمه واقع شده و این اثر در تاریخ ۸ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.سنگ نوشته های دوره مشروطیت به دستور حاج خسروخان سردار ظفر بختیاری، حاج علی قلی خان بختیاری سردار اسعد دوم بختیاری و جعفر قلی خان سردار اسعد سوم بختیاری مقارن با جنگ جهانی اول بر روی یک تخته سنگ در کوهپایه ای از رشته کوه زاگرس حک شد. این کتیبه شرح فعالیتهای مجاهدین بختیاری برای مبارزه با استبداد محمد علی شاه قاجار است این سنگ نوشته ها علاوه بر شرح وقایع مربوط به فتح اصفهان و تهران و همراهی مجاهدان بختیاری با نهضت مشروطه خواه روحانیت اصفهان به رهبری آیت الله نورالله اصفهانی، مبین جریان های فکری سیاسی و اجتماعی حاکم بر جنوب غربی ایران مقارن با اعاده مشروطه دوم و سقوط استبداد صغیر است.
استان چهارمحال‌وبختیاری در بخش مرکزی رشته کوههای زاگرس بین پیش کوههای داخلی و استان اصفهان واقع شده است .
از شمال و مشرق به استان اصفهان، جنوب به استان خوزستان محدود است. وسعت این استان در حدود 16533 کیلومتر مربع می‌باشد. این استان ناحیه‌ای است کوهستانی در سلسه جبال زاگرس که در باختر آن کوه‌ای مرتفعی قرار گرفته است و این ارتفاعات سرچشمه سرشاخه‌های دو رودخانه دائمی زاینده رود و کارون می‌باشد.
از مهمترین ارتفاعات غرب استان، زردکوه است که با ارتفاع 4548 متر در کوهستان بازفت قرار دارد و تمام سال پوشیده از برف است کوههای دیگر منطقه که بیش از 3000 متر ارتفاع دارند دنباله زردکوه بوده و حد طبیعی آنها مرز بین استان خوزستان و چهارمحال و بختیاری است و از کانون های آبگیر دائمی ایران به حساب می‌آید.
امتداد این کوهها از شمال غرب به جنوب شرق بوده و هر چه از غرب به طرف شرق نزدیک تر شویم از میزان ارتفاعات و تراکم کوهها کاسته شده و به دره‌های باز و دشت های نسبتاً وسیع همچون دشت لار، فرادنبه، کیار، لردگان، گندمان و .... ختم می‌شود و انباشته رسوبات در آنها امکانات مساعدی برای کشاورزی بوجود آورده است که در این دشت ها در مجموع قریب 24 درصد وسعت استان را شامل می‌شوند.
ارتفاع شهرکرد (مرکز استان) از سطح دریا 2060 متر می‌رسد که تقریباً کمترین ارتفاع را در مدار جغرافیایی خود در این قسمت داراست هر چه به طرف شرق منطقه حرکت کنیم ارتفاع منطقه کاهش می‌یابد.
جاذبه های طبیعی
تونل کوهرنگ
تونل کوهرنگ در نزدیکی چلگرد قرار دارد و به منطقه چهره ای خاص بخشیده است. این تونل دارای سوابق تاریخی زیادی است و بسیاری از زمامداران ایران در ادوار گذشته قصد ایجاد آن را داشته اند. اقدام برای الحاق آب كوهرنگ به زاینده رود به روایتی از زمان ساسانیان و به طور تخمینی از زمان شاه عباس شروع گردید. در آن زمان در نظر داشتند به خط‌الراس كوه كاركنان شكاف عمودی بدهند و با ساختن سد مرتفع سطح آب كارون را بالا آورده و از شكاف كوه كاركنان عبور بدهند. برای این كار 15 سال كار شده است كه امروزه آثار متعدد آن به یادگار مانده است كه عبارتند از: برش شاه ( تراشه یا شكاف) و سد شاه عباس كه پایه بزرگ آن هنوز روی رودخانه كارون در محل اتصال آب‌های كوهرنگ و شیخ‌علیخان وجود دارند. برای این مقدار كوه بری كه در تراشه شاه عباس به وجود آمده در حدود 5 میلیون كارگر لازم بوده است و چنانچه مورخین اظهار می‌دارند 15 سال هزاران كارگر به رایگان مشغول حفر بوده‌اند. حمله عثمانی ها به ایران و مشغول ساختن افكار عمومی و زمامداران وقت به آن، باعث توقف كار گردید و بالاخره با مرگ شاه عباس این اقدام عمرانی نیز دست خوش فراموشی شد.
پیست اسکی چالگرد
این پیست با 800 متر طول و شیب 20% در حاشیه روستای چلگرد، در دامنه کوه کارکنان و در کنار تونل اول کوهرنگ قرار گرفته است، پیست مذکور دارای سه محوطه تفکیک شده و مجهز به جهت خانواده ها ، آقایان و خانم هاست و به دلیل طولانی بودن فصل سرما ، برف زیاد و نیز آرامش هوای اکثر روزهای سال در تمام فصل زمستان قابل استفاده می باشد. این پیست دارای سه دستگاه تله اسکی می باشد. هتل کوهرنگ در مجاورت پیست گردشگران هفتگی را به خود فرا می خواند.
تاریخچه اردل
اردل از گذشته های دور، یکی از مراکز ییلاقی و اسکان عشایر ایل هفت لنگ بختیاری بود و در متون تاریخی از جمله سفرنامه ابن بطوطه که از اصفهان تا شوشتر سفر کرده، اشاراتی به این ناحیه شده است.
منطقه حفاظت شده سبز کوه
این منطقه در سه شهرستان اردل، بروجن و لردگان واقع شده و با وسعتی در حدود 62000 هکتار دارای اکوسیستم های ویژه و چشم اندازهای طبیعی،مرتعی،جنگلی،و کوهستانی می باشد. آبشارهای پر آب و دیدنی مثل تنگ زندان و آبشار معدن زیبایی منطقه را دو چندان کرده است. این منطقه دارای سه تنوع آب و هوایی می باشد و به تبع آن جانورانی چون پلنگ، خرس قهوه ای، سنجاب بلوط های غرب ایران، کل ، بز و کبک دری در این منطقه زندگی می کنند.