منار جنبان اصفهان
منار جنبان اصفهان
یکی از آثار تاریخی این شهر است که عارفی به نام «عمو عبدالله کارلادانی» در آن به خاک سپرده شدهاست. نکته قابل توجه درباره این بنای تاریخی این است که با حرکت دادن یک مناره، مناره دیگر نیز به حرکت و جنب و جوش میآید و لازم است ذکر شود عرض بنا نه متر و بلندای هفده متر از سطح میباشد. ارتفاع ایوان مقبره عمو عبدالله از سطح زمین بقعه ۱۰ متر و ارتفاع هر یک از دو مناره 7/5 متر است. تاریخی که بر فراز سنگ عمو عبدالله نوشته شدهاست سال ۷۱۶ هجری را نشان میدهد که در دوره سلطان محمد خدابنده ایلخان مسلمان است. مسجد جامع نیشابور (شهر کهن) نیز منارهای جنبان داشتهاست.
این دو مناره، باعث شهرت و جذابیت این بنا شده اند؛ مناره هایی عجیب و تامل برانگیز، همان طور که از نام بنا مشخص است، متحرک هستند . در گذشته منارجنبان از شهر جدا و در دهکدهای به نام «کارلادان» قرار داشت؛ ولی امروزه این محل و بنا جزو اصفهان است و در نزدیکی محلی به نام نصرآباد قرار دارد. این ساختمان با کاشیهای لاجوردی رنگ به شکل ستاره چهارپر و اشکال دیگری به شکل کثیرالاضلاع فیروزهای رنگ زینت یافتهاست.
این بنا به صورت یک بقعه و دو منارهاست که بر روی مزار عمو عبدالله کارلادانی (عموعبدالله بن محمود صقلابی) از پارسایان نامآور سده هشتم هجری بنا شده است .
ایوان منارجنبان یکی از آثار تک ایوانی دوران ایلخانی است که به سبک مغول ساخته شده؛ ولی شکل منارهها نشان میدهد که آنها را اواخر دوره صفویه به ایوان اضافه کردهاند. دلیل حرکت این بنا مدت هاست برای دانشمندان سؤال بوده و بسیاری هنوز هم میگویند هیچ دلیل منطقی ای برای این حرکت وجود ندارد. اما نکته مهم این است که؛ منارجنبان در دنیا تنها بنایی نیست که این به این صورت حرکت میکند. در عراق و عربستان هم چنین بناهایی یافت میشود اما در ایران برخی منارههایی که قابلیت تکان خوردن را دارند به اصطلاح منارجُنبان می نامند . از معروفترین منارجنبانهای ایران یکی در اصفهان و دیگری در شهرستان اردکان و در بخش خرانق واقع شدهاند.. به هر حال منطقیترین علتی که برای تکان خوردن منارهها میتواند وجود داشته باشد، پدیده فیزیکی تشدید یا اثر دوپلر است. چون منارهها سبک و کاملاً مشابه هستند، تکان خوردن یکی روی دیگری اثر میگذارد. جالب است بدانید منار جنبانهای دنیا در یک دوره زمانی سی ساله دوره تیموریان ساخته شدهاند. جهانگردانی که به نقاط مختلف دنیا سفر کردهاند در مشاهدات خود مناره هائی را معرفی کردهاند که در نقاط دیگر جهان همین خصوصیت را داشتهاند. اما قدر مسلم اینکه منارجنبان اصفهان وجه تمایزی با سایر منارههای متحرک دارد و آن این است که گذشته از حرکت منارهها سایر قسمتهای بنا نیز حرکت میکند.