تاثیر کشف آتش بر زندگی انسانها
چگونه انسان های غارنشین موفق به کشف آتش شدند؟
زغال ها و ذرات سوخته استخوان های پیدا شده در غارها نشان می دهند که اجداد غارنشین ما در صدها هزار سال قبل، از آتش استفاده می کردند. همچنین سنگ هایی یافت شده که از نحوه قرار گرفتن آنها، میتوان حدس زد که نقش بخاری داشته اند.
اما چگونه انسان درست کردن آتش را یاد گرفت؟
بهترین فرضیه ای که می توان ارائه داد این است که احتمالاً انسان های نخستین چگونگی استفاده از آتش را پیش از آنکه بتواند آن را ایجاد کنند، می دانستند. رعد و برق ممکن بود که گاهی باعث آتش گرفتن درختان پوسیده جنگل ها شده و آنها را سوزانده باشد. بدین ترتیب انسان ابتدا آتش را کشف کرد و پس از کشف آتش، سال ها آن را در اطراف محل زندگی اش بر افروخته نگه داشت. می دانیم که انسان های غارنشین و مردمان باستان رسم داشتند که آتش مخصوصی را همیشه زنده (روشن) نگه دارند، زیرا روشن نگه داشتن آتش کاری بس ساده تر از بر افروختن مجدد آن بود.
زمانی که انسان های غارنشین از روی سنگ ها عبور می کردند، هنگام برخورد یک سنگ به سنگ دیگر، متوجه جرقه حاصل از برخورد آنها شدند. این موضوع شاید هزاران سال پیش از آنکه انسان پی به چگونگی ایجاد آتش ببرد، اتفاق افتاده باشد. با این حال راز برخورد سنگ ها به یکدیگر و ایجاد جرقه و آتش بواسطه آن، چیزی بود که در گذشته تنها راهبان و کشیشان آن را نزد خود نگه می داشتند.
انسان های بدوی که در عصر حاضر وجود دارند نیز آتش را مانند انسان های اولیه ایجاد می کنند. در آلاسکا هنوز برخی از قبایل سرخ پوست، از به هم مالیدن سنگ ها آتش درست می کنند. در هندوستان و چین نیز قبایلی وجود دارند که برای تهیه آتش تکه هایی از سفال را به درخت بامبو می سایند. اسکیموها یک تکه کوارتز را به آهن مالش می دهند و بالاخره سرخ پوستان مناطق شمالی آمریکا از به هم مالیدن دو تکه چوب آتش درست می کنند.
ایجاد و استفاده از آتش، شاید اولین گام در راه تمدن بشر باشد. دلایل زیادی وجود دارد که نشان می دهد با کشف آتش، گامی بزرگ در جهت پیشرفت تمدن برداشته شد. پختن، غذای انسان را مطبوع تر کرد و با دودی کردن مواد غذایی، می توانست مدت ها از فاسد شدن آن جلوگیری نماید. نوک ابزارها و سلاح های ساخته ی دست بشر، با حرارت و قرار گرفتن روی آتش، سخت و با دوام تر می شد. روشنی آتش در محل زندگی انسان، او را از خطر حمله جانوران وحشی دور نگه می داشت و همچنین آتش او را در برابر سرما حفظ می کرد و بنابراین می توانست به راحتی در نواحی سردسیر زندگی کند
كشف آتش و تاثير آن در پيشرفت علوم
|
استفاده از آتش را يكي از مهمترين وقايع سرنوشت ساز در مراحل اوليهي تاريخ بشر ميداند ميگويد: بيشتر جانوران از آتش ميترسند و من نميدانم اجداد ما چطور توانستند بر اين ترس غلبه كنند؟ تصور شرايطي كه انسان توانست به كشف آتش بيانجامد، مشكل است. اما بدون ترديد انسان خود تحت شرايطي آتش را كشف كرد و اين واقعيت را يافتههاي باستان شناسي به خوبي نشان ميدهد.
كارهاي ديگري هم هست كه آگاهانه و با قصد انجام ميگيرد، مثل ساختن خانه كه جانوران ديگري هم كه براي خودشان لانه ميسازند بطور ژنتيكي و غريزي استعداد اين كار را دارند اما مسلما" هيچ جانور ديگري نيست كه بطور ژنتيكي و غريزي استعداد درست كردن آتش را داشته باشد و بديهي است كه درست كردن آتش در مورد انسان استعداد ژنتيكي و غريزي نيست.
بهرهگيري از آتشهايي كه بواسطه عوامل طبيعي بوجود ميآيد در حد خود كاري بود كه مهارت زيادي ميخواست و زماني كه انسان اين كار را آغاز كرد دوران بسيار درازي ميگذرد.اولين نشانهاي كه در مورد بهرهگيری از آتش موجود است به بيش از يك ميليون سال پيش بر ميگردد و محل آن افريقا است. اين مهارت را انسان خيلي پيش از آن در خود افريقا در نقاطي از علفزارها كه هواي خشك دارد، آموخته بود و شكي نيست كه در اين علف زارها بوجود آمدن آتش بواسطه عوامل طبيعي امري غير عادي نبود به اين ترتيب كاري كه انسانها ياد گرفتند اين بود كه از آتش بهره بگيرند. آن را حفظ كنند و نگذارند خاموش شود. به احتمال زياد اين آتشهابواسطهي آذرخش بوجود مي آمد و انسانها ميكوشيدند كه آنها را روشن نگه دارند. اين يكي از چيزهايي است كه به انسان اين امكان را داد كه در زندگي خود روش تازهاي را در پيش بگيرد، و به زيستگاههاي جديدي روي بیاورد.
استفاده از آتش فقط وسيلهاي براي پختن نيست بلكه از لحاظ ايجاد خانه و خانواده نقش اساسي دارد و در واقع كانون خانواده بر آن استوار شده است. بيشتر باستان شناسان بر اين عقيدهاند كه انسان وقتي شروع به معاشرت و هم نشيني كرد كه در مسكن خود آتش دان يا اجاقي داشت. افراد دور آتش جمع ميشدند و به اين ترتيب همبستگي بيشتري پيدا ميكردند. اهميت آتش در زندگي اجتماعي انسان از زماني آغاز ميشود كه با روشنايي آن، به طول روز ميافزايد به عبارتي ديگر آتش به افراد اين امكان را ميدهد، كه به كارهايي بپردازند كه از لحاظ اجتماعي سودمند است.
خلاصه آنكه در روي زمين تنها انسان بوده است كه آتش شناخته، پديد آورده ،مهار كرده و از آن بهرههاي بيشماري گرفته است. شايد بتوان گفت كه آتش سمبل بينظير بودن انسان است.
در واقع آتش تا به امروز به نقش موثر خود در پيشرفتهاي انسان ادامه داده است.
آتش در تغيير صورت و كيفيت مواد وسيلهاي ضروري و اساسي است. از جمله در تبديل ساختههاي گلي به سفالي و زمينه را براي فنهاي جديدي كه مستلزم استفاده از فلزات بود، آماده كرد. ابتدا به ذوب فلزاتي مانند مس و قلع پرداختند و سرانجام در همين چند هزار سال پيش استفاده از آهن كه مهمترين فلز است آغاز شد. و سر انجام از آتش در به كار انداختن دستگاهاي ماشيني، توليد بخار، و در عمل موتورهاي مبتني بر بخار، كه انقلاب صنعتي را بوجود آورد، تاثير بسيار و تعيين كنندهاي داشته است. بطوري كه اگر امروز گرما را از زندگي مردم حذف كنيم، زندگي تقريبا" غير ممكن ميشود. بدون كشف آتش جهان ما هرگز نمي توانست به پايه امروز برسد .