شبنم‌ چگونه‌ شكل‌ مي‌گيرد؟

علم و تفکر

شبنم‌ چگونه‌ شكل‌ مي‌گيرد؟

حتماً بارها در ساعات‌ اوليّه‌ صبح‌ متوجه‌ وجود قطرات‌ ريز آب‌ بر روي‌ گياهان‌ و درختان‌ شده‌ايد كه‌ مانند مرواريد مي‌درخشند. به‌ اين‌ قطرات‌، شبنم‌ مي‌گويند. بسياري‌ از مردم‌ فكر مي‌كنند شبنم‌ نيز مانند باران‌ در طول‌ شب‌ از آسمان‌ بر زمين‌ مي‌بارد. ولي‌ اين‌ طور نيست‌.

 قطرات‌ شبنم‌ در اثر متراكم‌ شدن‌ بخار آب‌ موجود در هوا به‌ وجود مي‌آيند. هواي‌ پيرامون‌ ما داراي‌ مقداري‌ بخار آب‌ است‌ كه‌ ما به‌ آن‌ رطوبت‌ مي‌گوييم‌. هواي‌ گرم‌ در مقايسه‌ با هواي‌ سرد رطوبت‌ بيشتري‌ دارد. در طول‌ شب‌، وقتي‌ بخار آب‌ موجود در هواي‌ گرم‌ با سطح‌ سرد اجسامي‌ مانند برگ‌ گياهان‌، سنگها و غيره‌ برخورد مي‌كند، به‌ صورت‌ قطرات‌ ريز آب‌ متراكم‌ مي‌شود. اين‌ قطرات‌ ريز آب‌، همان‌ شبنم‌اند. نحوه‌ شكل‌گيري‌ شبنم‌ را مي‌توان‌ با يك‌ آزمايش‌ ساده‌ مشاهده‌ كرد. ليواني‌ را روي‌ ميز قرار دهيد. مقداري‌ يخ‌ يا آب‌ يخ‌ داخل‌ آن‌ بريزيد. پس‌ از مدتي‌ متوجه‌ قطرات‌ ريزي‌ بر روي‌ سطح‌ خارجي‌ ليوان‌ خواهيد شد. اين‌ قطرات‌ در اثر متراكم‌ شدن‌ بخار آب‌ موجود در هوا به‌ وجود مي‌آيند. دقيقاً به‌ همين‌ ترتيب‌، وقتي‌ در طول‌ شب‌ گياهان‌ و درختان‌ سرد مي‌شوند، بخار آب‌ موجود در هوا به‌ شكل‌ شبنم‌ بر روي‌ آنها متراكم‌ مي‌شود.

 شبنم‌، وقتي‌ آسمان‌ صاف‌ است‌، بيشتر و زماني‌ كه‌ هوا ابري‌ است‌، كمتر تشكيل‌ مي‌شود. تبخير آب‌ شبهايي‌ كه‌ آسمان‌ صاف‌ است‌، بيشتر است‌. در چنين‌ شبهايي‌، سطح‌ گياهان‌ و درختان‌ نيز سردتر مي‌شود؛ در نتيجه‌ شبنم‌ بيشتري‌ به‌ وجود مي‌آيد. ولي‌ وقتي‌ هوا ابري‌ است‌ سطح‌ گياهان‌ در طول‌ شب‌ سرد نمي‌شود؛ به‌ همين‌ دليل‌ شبنمِ كمتري‌ تشكيل‌ مي‌شود. ساعاتي‌ پس‌ از طلوع‌ خورشيد قطرات‌ شبنم‌ بخار مي‌شوند و از بين‌ مي‌روند.