چرا اجسام داغ، ما را ميسوزانند؟
به جسمي داغ ميگوييم كه دماي آن بيشتر از دماي بدن ما باشد. اگر به چنين جسمي دست بزنيم، گرماي آن به بدنمان منتقل ميشود و حرارت را حسّ ميكنيم. وقتي اجسام سرد را لمس ميكنيم، عكس اين حالت رخ ميدهد. از نظر ما جسمي سرد است كه دمايش كمتر از دماي بدنمان باشد. وقتي چنين جسمي را لمس ميكنيم، حرارت از بدن ما به آن جسم منتقل ميشود. آيا ميدانيد چرا چنين اتفاقي ميافتد؟
ميدانيد كه بدن انسان از تعداد بيشماري سلول تشكيل شده است. سلولها نيز به نوبه خود داراي تعداد زيادي مولكولاند. اين مولكولها دائماً در حال حركتاند. سرعت حركت مولكولهاي يك جسم داغ، بسيار زياد است. وقتي چنين جسمي با بدن ما تماس پيدا ميكند، مولكولهاي در حال جنبش آن، حركت مولكولي سلولهاي بدن را در نقطه تماس افزايش ميدهند. افزايش سرعت حركت مولكولها باعث متلاشي شدن سلولها ميشود و همين امر احساس سوختگي را به وجود ميآورد. بدن براي ترميم سلولهاي صدمه ديده، جريان خون را در محّل سوختگي افزايش ميدهد. به همين دليل اين محل قرمز ميشود.
اگر دماي جسمي كه با بدن تماس پيدا ميكند خيلي زياد باشد، تعداد زيادي از سلولها و اعصاب آسيب ميبينند. در واقع گرماي جسم، سلولهاي پوست را خشك و متلاشي ميكند. به اين حالت، سوختگي ميگويند. جسمي كه دماي بسيار بالايي دارد ميتواند چربي و استخوانها را نيز از بين ببرد. در اين حالت، جراحات عميقي به وجود ميآيد و جاي سوختگي پس از بهبودي از بين نميرود.
سوختگيها به چهار درجه تقسيم ميشوند. در سوختگي درجه يك فقط لايههاي سطحي قرمز ميشوند. در سوختگي درجه دو لايههاي داخليتر صدمه ميبينند و محل سوختگي تاول ميزند. در سوختگي درجه سه تمام لايههاي پوست تخريب ميشوند. سرانجام در سوختگي درجه چهار نه تنها پوست، بلكه بافتهاي زير آن نيز صدمه ميبينند.
علاوه بر حرارت، موادّ شيميايي، اسيدها، بازها، اشعه ايكس و امواج راديو اكتيو نيز ميتوانند موجب سوختگي شوند.