موارد کاربرد ماضی ساده (مطلق)

1- بیان وقوع فعل در زمان گذشته به طور مطلق. مثال: من رفتم

2- بیان وقوع فعل در حال یا آینده.  بچه ‌ها خداحافظ من رفتم.

3- به جای ماضی استمراری در «بودن» و «داشتن» مثال: سال ‌ها بود که او را ندیده بودم.

4- به عنوان فعل معین در ماضی بعید (رفته بود) و در ماضی ملموس (داشتم می ‌رفتم)

 موارد کاربرد ماضی نقلی

1- در تقابل با ماضی مطلق فعل ‌هایی چون شنیدن، فهمیدن، دیدن (فهمیدم که نامه را نوشته است.)

2- بیان فعلی که در زمان گذشته شروع شده و هنوز ادامه دارد. (همه در راه مانده‌اند.)

3- بیان فعلی که در گذشته اتفاق افتاده و اثر یا نتیجه آن تا حال باقی است. (سعید به کتابخانه رفته است.)

4- بیان فعلی که واقع نشده ولی احتمال وقوع آن هست. (قوانینی که هنوز وضع نشده‌اند.)

5- به جای ماضی التزامی. (احتمالا سعید به خانه رفته است.)

6- در ماضی ملموس نقلی از مصدر داشتن به عنوان فعل معین. (داشته میرفته است.)

7- در ماضی ابعد از مصدر بودن  به عنوان فعل معین. (رفته بوده‌ام.) 

موارد کاربرد ماضی استمراری

1- بیان فعلی که در زمان گذشته استمرار و ادامه داشته است.  (آب به این حوض ‌ها می ‌رسید.)

2- بیان فعلی که در زمان گذشته چند بار تکرار شده است. (برای خودم ورقه انجام کار می ‌نوشتم.)

3- بیان عادت در گذشته. (پدرم سال ‌ها سیگار می ‌کشید.)

4- بیان فعلی که در زمان وقوع آن فعل دیگری هم واقع شده باشد. (سعید ناهار می ‌خورد که من وارد شدم.)

5- به جای مضارع التزامی. (کاش دوباره می ‌آمد (بیاید) و چشم ما را روشن می‌ کرد (روشن بکند).)

6- به جای فعل التزامی همراه با  بیان آرزو...  (کاش سعید هم می‌ آمد (بیاید).) 

موارد کاربرد ماضی نقلی مستمر

در جایی به ‌کار می‌ رود که جمع میان موارد استعمال ماضی نقلی و ماضی استمراری مورد نظر باشد. (ادیبان میراث فرهنگی آن اجتماع را غنی ‌تر می ‌ساخته ‌اند.)

 ماضی بعید 
طریقه ساخت: بن ماضی + ه +  بود + شناسه = رفته بودیم
موارد کاربرد ماضی بعید:1- بیان فعلی که در گذشته ی دور اتفاق افتاده است. (سال‌ ها پیش پیر مردی آمده بود.)
2- بیان فعلی که پیشتر از فعل دیگری اتفاق افتاده باشد. (سیمین کارش را تمام کرده بود که سعید آمد.)